จุดเริ่มต้นเส้นทางที่ ‘แมว’ ใช้ยืดครองโลก

ปัจุบันแมวเป็นสัตว์เลี้ยงที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในโลก แต่ก็ไม่ได้หมายความว่ามันจะเป็นเพื่อนที่ดีที่สุดของมนุษย์ เพราะเมื่อเทียบกับสุนัขแล้ว แมวค่อนข้างเอาแต่ใจ บางตัวไม่สนเจ้าของหรือแม้แต่ไม่ให้จับยังมี และถึงแม้ในประวัติศาสตร์พวกเราจะรู้เรื่องราวเกี่ยวกับสุนัขเป็นอย่างดี แต่กับแมวบ้าน กลับมาความลึกลับมากมาย

แมวบ้านเป็นสัตว์ กึ่งเลี้ยงในบ้าน?

Advertisements

ผู้เชี่ยวชาญบางคนมองว่าพวกมันเป็นสัตว์เลี้ยงแบบ “กึ่งเลี้ยงในบ้าน” แมวถือเป็นนักล่าที่ฉลาด มันมีสัญชาตญาณตามธรรมชาติและทักษะในการล่าสัตว์มากกว่าสุนัข เลยทำให้พวกมันพึ่งพาการช่วยเหลือจากมนุษย์น้อยกว่าสุนัขหรืออาจถึงขนาดที่ไม่จำเป็นเลย

แต่ก็มีแมวหลายตัวที่มีความรักใคร่กับผู้คน แต่ยังไงซะพวกมันก็ได้รับชื่อเสียงจากการที่ไม่ค่อยใกล้ชิดผู้คนมากกว่าอยู่ดี

การมาของแมว?

จากการวิจัยก่อนหน้านี้ พวกเรามีความรู้ที่คลุมเครือเกี่ยวกับช่วงเวลาที่ผู้คนเริ่มมาเลี้ยงแมว ซึ่งในปี 2004 นักวิทยาศาสตร์รายงานเกี่ยวกับการฝังศพมนุษย์อายุ 9,500 ปีจากไซปรัส ซึ่งเป็นซากศพของแมวที่ชี้ให้เห็นว่ามนุษย์เลี้ยงแมวในบ้านมาก่อนที่จะถึงยุคของเกษตรกรรม

ตามประวัติศาสตร์การทำฟาร์มเริ่มขึ้นในเขตที่เรียกว่า “พระจันทร์เสี้ยวอันอุดมสมบูรณ์ (Fertile Crescent)” เมื่อประมาณ 12,000 ปีก่อน และมันอาจเป็นจุดเริ่มต้นที่ผู้คนเป็นพันธมิตรกับแมว เนื่องจากพวกแมวสามารถจัดการกับสัตว์ฟันแทะที่ก่อความเสียหายให้เสบียงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

พระจันทร์เสี้ยวอันอุดมสมบูรณ์ ที่รู้จักกันโดยเป็นอู่อารยธรรม เป็นบริเวณรูปจันทร์เสี้ยวที่รวมแผ่นดินที่ชื้นและอุดมสมบูรณ์โดยเทียบกับบริเวณข้างเคียงในเอเชียตะวันตกที่เป็นเขตกึ่งแห้งแล้ง และรวมบริเวณรอบ ๆ ดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำและลุ่มแม่น้ำไนล์ เป็นบริเวณอยู่ติดกับเขตเอเชียน้อยหรือที่เรียกว่าอานาโตเลีย

บ่อยครั้งเรียกว่าอู่อารยธรรม (cradle of civilization) เพราะเป็นเขตที่เกิดพัฒนาการเป็นอารยธรรมมนุษย์แรก ๆ สุด ซึ่งเจริญรุ่งเรืองโดยอาศัยทรัพยากรน้ำและเกษตรกรรมที่มีอยู่ในเขต ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่เกิดขึ้นในเขตนี้รวมทั้งการพัฒนาภาษาเขียน การทำแก้ว ล้อ และระบบชลประทาน

และอย่างที่รู้กันว่าแมวมีสถานะพิเศษในอียิปต์โบราณ ซึ่งเห็นได้ชัดว่าพวกมันถูกเลี้ยงดูอย่างดี เมื่อประมาณ 6,000 ปีที่ก่อน แต่ยังมีช่องว่างขนาดใหญ่ในประวัติศาสตร์ ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับแมว และนั่นคือสิ่งที่เป็นแรงบันดาลใจให้นักวิจัยต้องการขุดลึกลงไป

หลังจากที่ตรวจสอบ DNA ของแมวโบราณ 209 ตัว นักวิจัยคาดว่า การขยายตัวของประชากรแมวแบ่งออกเป็น 2 ช่วง ซึ่งเกิดขึ้นครั้งแรกในหมู่บ้านเกษตรกรรมในตะวันออกกลางตอนต้น มันเป็นแมวป่าที่มีเชื้อสายไมโตคอนเดรีย (mitochondrial) ซึ่งเติบโตไปพร้อมกับชุมชนของมนุษย์

แมวบ้านเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในอียิปต์โบราณ

ครั้งที่ 2 ห่างจากครั้งแรกนับพันปี พวกมันเป็นลูกหลานของแมวในประเทศอียิปต์ที่แพร่กระจายไปทั่วแอฟริกาและยูเรเซีย ตามรายงานของ Nature News แมวมัมมี่ของอียิปต์จำนวนมากมีเชื้อสายไมโตคอนเดรีย และนักวิจัยยังพบอีกว่ามีเชื้อสายเดียวกันในแมวร่วมสมัยจากบัลแกเรีย ตุรกี และแอฟริกาตอนใต้ของทะเลทรายซาฮารา

นักวิจัยกล่าวว่า การขยายตัวอย่างรวดเร็วของแมวเชื่อมโยงกับยุคการเดินทางด้วยเรือ เช่นเดียวกับเกษตรกรนักเดินเรือมักถูกรบกวนโดยสัตว์ฟันแทะที่คอยทำลายอาหาร ด้วยเหตุนี้จึงมีแนวโน้มที่จะต้อนรับสัตว์กินเนื้อและล่าเก่งอย่างแมวมาไว้บนเรือ

มนุษย์เริ่มเดินเรือไปไกลขึ้น เริ่มพบแผ่นดินใหม่ๆ มากขึ้น และเรือก็มักจะมีสัตว์ 2 ชนิดติดไปด้วย นั้นคือ หนู และแมว ทั้งสอง เริ่มลงหลักปักฐานไปทุกที่ทั่วโลก

บางทีพวกมันอยู่ได้อย่างสบายจนกลายเป็นปัญหาและถูกจัดเป็นสัตว์รุกราน บางที่พวกมันก็อยู่ไม่สะดวกนักแต่ยังไงซะพวกมันก็ปรับตัวได้ในที่สุด จนในที่สุดพวกมันก็อยู่ได้แม้เป็นพื้นที่อากาศเย็นติดลบหรือจะร้อนเป็นทะเลทรายก็มีแมวอยู่

แม้หลายพันหลายหมื่นปีก่อน พื้นที่ส่วนใหญ่จะไม่เคยมีแมวอยู่ แต่ตอนนี้พวกมันอยู่ทุกที่ในโลก ไม่ว่าเป็นในป่า ในทะเลทราย และยังถูกต้อนรับอย่างดีจากมนุษย์ แถมพวกมันยังได้รับการปกป้องโดยมนุษย์อีกต่างหาก ..ดูเหมือนเส้นทางการครองโลกของแมวจะดูสดใส

อ่านเรื่องอื่น

Advertisements