ประวัติ ‘ปลาช่อน’ รุกรานในอเมริกา ตั้งแต่ต้นจนถึงตอนนี้

ด้วยความอยากรู้ว่าปลาช่อนเริ่มรุกรานอเมริกาเมื่อไร และวิธีที่พวกเขาจัดการปลาช่อนเป็นเช่นไร ผมก็เลยไปค้นข้อมูลมาแทบตาย สุดท้ายก็รวบรวมและแปลมาเล่าให้ฟังกัน ในเรื่องนี้เราจะได้รู้ถึงจุดเริ่มต้น รวมทั้งวิธีการต่อสู้กับปลาที่พวกเขาไม่รู้จัก หรือทัศนคติของผู้อาศัยท้องถิ่นว่าคิดยังไงกับปลาต่างถิ่นที่แข็งแกร่งชนิดนี้

การพบเจอปลาช่อนครั้งแรกในอเมริกา

Advertisements

ปลาช่อนถูกพบในอเมริกาครั้งแรกในบึงแห่งหนึ่งในรัฐแมริแลนด์ ในปี 2002 ซึ่งเป็นปลาช่อน 4 ตัว บางรายงานบอกว่า 5 ตัว และตัวอ่อนอีกนับร้อย

ตามบันทึกระบุว่า ปลาพวกนี้ถูกนำมาปล่อยโดยครอบครัวหนึ่ง ที่ได้รับการแนะนำให้เลี้ยงปลาชนิดนี้ โดยพวกเขาเชื่อว่ามันจะทำให้อาการป่วยดีขึ้น และมันก็ดีขึ้นจริงๆ สุดท้ายพวกเขาก็ได้นำปลาไปปล่อยในแหล่งน้ำธรรมชาติเพื่อเป็นการขอบคุณ ในตอนนั้นพวกเขาไม่ได้คำนึงถึงผลที่ตามมา

ด้วยความแปลกประหลาดของปลาชนิดนี้ จึงทำให้ผู้คนแตกตื่น และหวาดกลัวกับปลากินเนื้อขนาดใหญ่จากเอเชีย มันเป็นปลาที่สามารถอยู่ได้ในน้ำที่แย่ และหากน้ำแห้งปลาช่อนบางชนิดจะเคลื่อนที่ไปบนบกเพื่อย้ายถิ่นได้อีกด้วย มันก็เป็นปลาที่กินสิ่งมีชีวิตท้องถิ่น ตั้งแต่นั้นมาปลาช่อนก็ถูกบันทึกว่าต้องกำจัดให้ได้

และความจริงปลาช่อนที่รุกรานอเมริกา คนไทยส่วนใหญ่คิดว่าเป็นปลาช่อนนาและชะโดของไทย แต่จริงๆ แล้วไม่ใช่ ปลาช่อนส่วนใหญ่คือปลาช่อนเหนือ จะมีปลาช่อนนากับปลาชะโดเพียงเล็กน้อยเท่านั้น เนื่องจากเมื่อถึงฤดูหนาว น้ำจะเย็นเกินกว่าที่ปลาช่อนนากับปลาชะโดจะอยู่ได้

ด้วยเหตุนี้ปลาช่อนเหนือจากจีนจึงเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็ว จนแพร่กระจายอยู่ในแม่น้ำโพโทแม็ค ตลอดระยะทางมากกว่า 200 กิโลเมตร มันเป็นปลาที่หนักได้ถึง 8 กิโลกรัม และยาวได้ถึง 1 เมตร ในตอนนั้นชาวอเมริกันเรียกพวกมันว่า “ปลาแฟรงเกนสไตน์”

วิธีหยุดปลาช่อนด้วยความรุนแรงและไม่สนสภาพแวดล้อม

หลังการระบาดของปลาช่อนเมื่อปี 2002 รัฐบาลท้องถิ่นพยายามกำจัดปลาช่อนพวกนี้ แต่สุดท้ายก็ไม่เป็นผล เพราะปลาพวกนี้แข็งแรง ทนทาน ขยายพันธุ์ได้รวดเร็ว แถมลูกๆ ของพวกมันก็มีอัตราการรอดตายที่สูงมากๆ

จนในปี 2008 ทางการได้พยายามที่กำจัดปลาเหล่านั้น ถึงขนาดใช้สารพิษที่มีผลต่อระบบทางเดินหายใจของปลา ซึ่งในตอนนั้นปลาที่น่ากลัวที่สุดก็คือปลาชะโด แม้พวกมันจะมีน้อยแต่ก็ตัวใหญ่และดุร้ายมาก ไม่มีสัตว์น้ำชนิดไหนที่เอาชนะปลาชะโดที่โตเต็มวัยได้ ด้วยเหตุนี้ พวกมันจึงเพิ่มจำนวนอย่างช้าๆ ในที่ๆ มีอากาศอบอุ่นพอ

Advertisements

ในการใช้สารพิษเพื่อกำจัดปลาช่อน ปลาท้องถิ่นจำนวนมากก็ได้รับผลกระทบเช่นกัน ทางการพยายามที่จะทำอย่างเงียบๆ แต่สุดท้ายก็เป็นข่าวใหญ่ในสื่อต่างๆ จนนำไปสู่กฏหมายในการครอบครองหรือจำหน่ายปลาช่อนที่มีชีวิต เรื่องนี้ทำให้ผู้ที่ครอบครองปลาเหล่านี้เริ่มวิตกกังวล และแอบปล่อยปลาพวกนี้ลงในแหล่งน้ำ แน่นอนว่าทางการก็ไม่สามารถใช้สารพิษเพื่อกำจัดปลาช่อนได้อีก

ผลกระทบที่ปลาช่อนก่อขึ้นกับสิ่งแวดล้อม

เริ่มแรกผู้คนกังวลเรื่องปลาช่อน อาจจะเป็นเหตุให้ปลาท้องถิ่นสูญพันธุ์ได้ แต่พวกเขาก็ไม่เชื่อว่าปลาช่อนพวกนี้จะแพร่พันธุ์ได้เป็นจำนวนมาก แต่แล้วมันก็ได้เกิดขึ้นในเวลาต่อมา เพราะปลาช่อนได้เพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็ว และพ่อแม่ปลาก็จะเลี้ยงดูลูกๆ เป็นอย่างดี จึงทำให้ปลาพวกนี้มีโอกาสรอดชีวิตสูงมาก

จริงๆ แล้วพวกเขากลัวว่าปลาช่อนพวกนี้จะส่งผลกระทบกับปลาแบสปากใหญ่ ซึ่งปลาแบสชนิดนี้ถูกนำเข้ามาในแม่น้ำในช่วงปลายปี 1800 นั้นเพราะปลาแบสส่วนใหญ่จะมีน้ำหนักเพียง 2 – 3 กิโลกรัม แม้มันจะไปได้ถึง 5 กิโลกรัมก็ตาม แต่ก็ตัวเล็กกว่าปลาช่อนเหนืออยู่ดี

ในขณะที่ปลาช่อนเหนือสามารถทำน้ำหนักได้มากถึง 4.5 – 5.5 กิโลกรัม และอาจใหญ่ได้ถึง 8 กิโลกรัม ทั้งปลาช่อนและปลาแบสต่างก็ครอบครองแหล่งน้ำในฐานะนักล่าระดับบน แต่จากการศึกษาพบว่าปลาทั้งสองชนิดแบ่งเขตกันได้ดีจึงไม่ค่อยตีกัน

ในขั้นต้น นักวิจัยไม่เห็นผลกระทบ ที่ปลาช่อนทำต่อจำนวนปลาท้องถิ่นมากนัก อาจเป็นเพราะพวกมันไม่ได้กินตลอดเวลา ทำให้จำนวนปลาท้องถิ่นยังไม่ได้รับผลกระทบมากนัก แต่ในอนาคตถ้าควบคุมไม่ดี จนจำนวนของพวกมันมากกว่านี้ ก็จะเป็นเรื่องที่น่ากังวล

มีนักล่าท้องถิ่นล่าปลาช่อนหรือไม่?

Advertisements

ปลาช่อนที่ยังเล็ก อาจจะตกเป็นเหยื่อของปลาขนาดใหญ่ แต่ก็ยากเพราะพ่อแม่มันจะเฝ้าดูแลตลอดเวลา ปลาแบสที่จับมาได้และผ่าท้องดู พบว่าแทบไม่เจอลูกปลาช่อนในท้องของมันเลย และปลาช่อนเองก็โตได้เร็วจนน่ากลัว

อาจมีนกที่กินพวกมันรวมทั้งปลาดุกขนาดใหญ่ แต่เมื่อปลาช่อนโตเต็มวัย มันจะเป็นเรื่องยากที่นักล่าท้องถิ่นจะจับปลาช่อนได้ ถ้าจะมีก็คงเป็นหมีและเกเตอร์ ซึ่งปกติก็ไม่ค่อยจะสนใจปลาช่อนอยู่แล้ว ส่วนนกขนาดใหญ่อย่างนกอินทรีก็อาจจับไม่ไหว เพราะปลาช่อนตัวใหญ่เกิน แถมมีปลาชนิดอื่นที่จับง่ายกว่าด้วย ดังนั้นสิ่งเดียวที่จะล่ามันได้ก็จะมีแค่มนุษย์เท่านั้น

เป็นไปได้หรือไม่? ที่จะกำจัดปลาพวกนี้ให้หมดไปจากอเมริกา?

ตลอดหลายปีทางการพยายามควบคุมประชากรของปลาช่อนให้เหลือน้อยสุด พวกเขาใช้แทบทุกวิธีเพื่อจับมัน ทั้งเบ็ดตกปลาแม้แต่ธนูกับหน้าไม้ รวมถึงการตั้งค่าหัวปลา และเป็นอะไรที่โชคดีที่ในตอนนี้ นักตกปลานิยมที่จะตกปลาช่อน เนื่องจากมันเป็นปลาที่ตกสนุก ตัวใหญ่และแรงดี ที่สำคัญผู้คนเริ่มรู้ว่าปลาชนิดนี้มีรสชาติที่ดี แต่ถึงอย่างงั้นการควบคุมพวกมันก็เป็นเรื่องยาก เนื่องจากพวกมันเพิ่มจำนวนได้เร็วกว่า จำนวนที่ถูกนำออกไป

Advertisements

ในเรื่องที่จะกำจัดปลาพวกนี้ให้หมดไปจริงๆ นั้นถือว่าเป็นไปได้ยาก แต่เป็นไปได้ที่จะหยุดการแพร่พันธุ์ของพวกมันในบางพื้น แต่ก็ทำได้ในพื้นที่เล็กๆ แต่สุดท้ายพวกมันก็จะกลับมาอีก เพราะพวกมันบางชนิดสามารถที่เคลื่อนที่ไปตามพื้นได้ และมันก็เป็นไปไม่ได้ที่จะใช้สารพิษอีกครั้ง …อย่างไรก็ตาม ทางการต้องการให้พวกมันสูญพันธุ์ไปเลยถ้าเป็นไปได้

สุดท้ายหากถามว่าปลาช่อนที่รุกรานอยู่ในอเมริกาตอนนี้เป็นเช่นไร ก็คงต้องบอกว่าพวกมันยังคงเจริญรุ่งเรืองอยู่เช่นเดิม โดยเฉพาะในรัฐฟลอริดา ซึ่งเป็นดินแดนของสัตว์ต่างถิ่น และปลาช่อนหลากหลายชนิดก็อยู่ที่นั้น

มีทั้งปลาช่อนเหนือ ปลาช่อนงูเห่า ปลาช่อนข้าหลวงหลากหลายชนิด และดูเหมือนเริ่มจะพบปลาช่อนสายพันธุ์แปลกๆ ซึ่งอาจเกิดจากการผสมข้ามสายพันธฺุ์ แน่นอนว่าทางการก็ทำได้เพียงควบคุมพวกมันไม่ให้ไปที่อื่นหรือเพิ่มเร็วจนเกินไป

อ่านเรื่องอื่น

Advertisements