นกปูตูมีอยู่ 7 สายพันธุ์ ซึ่งมีอยู่หลายขนาด ตั้งแต่ขนาด 8 นิ้วไปจนใหญ่เกิน 2 ฟุต โดยทั่วไปพวกมันทั้งหมดจะมีหัวขนาดใหญ่ คอสั้น ลำตัวยาว ปากโค้งเล็กน้อย แต่คุณลักษณะที่โดดเด่นที่สุดของพวกมันคือดวงตาขนาดใหญ่ที่มีลักษณะเป็นก้อน
ในเวลากลางวัน นกปูตูชอบเกาะอยู่บนต้นไม้สูง ซึ่งพวกมันจะกลมกลืนกับต้นไม้ใบไม้อย่างมาก ต้องขอบคุณขนนกสีเทาและสีน้ำตาลที่พรางตัวได้อย่างสมบูรณ์แบบ มันคล้ายกับเปลือกไม้จนน่ากลัว
พวกมันมองเห็นได้ยากเป็นพิเศษ เนื่องจากพวกมันมักจะอยู่นิ่งโดยที่ศีรษะเหยียดออกในแนวตั้งและหลับตา โดยไม่กระดุ๊กกระดิกเลยแม้จะมีคนเข้าใกล้ ทำให้พวกมันดูเหมือนตอไม้มากยิ่งขึ้น นักวิจัยคาดว่านกปูตูได้เรียนรู้ศิลปะการพรางตัวขณะเลี้ยงลูกอ่อนจากพ่อแม่ที่พวกมันเลียนแบบ
แต่รู้หรือไม่กว่าถึงนกชนิดนี้จะหลับตา แต่พวกมันยังสามารถระบุตำแหน่งของเหยื่อหรือผู้ล่าได้อยู่ดี นั้นเพราะมันมี “ตาที่สาม” ซึ่งจะอยู่ตรงรอยกรีดเล็กๆ ที่เปลือกตาบน ซึ่งช่วยให้นกสามารถรับรู้การเคลื่อนไหวได้
ในเวลากลางคืน นกที่ดูแปลกประหลาดนี้มีความกระตือรือร้นมากขึ้นอีกเล็กน้อย มันจะบินจากต้นไม้หนึ่งไปอีกต้นหนึ่งเพื่อมองหาแมลงที่มันชอบ แม้ว่าบางครั้งพวกมันจะล่าค้างคาวและแม้แต่นกตัวเล็กๆ เมื่อมันตรวจพบแมลง ปูตูจะพุ่งเข้าหาเหยื่อโดยอ้าปากออก โฉบลงมาและกินเหยื่อในคราวเดียว ปากใหญ่นั้นไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นการปรับตัวที่ยอดเยี่ยมในการล่าแมลงที่บินได้ ในขณะเดียวกัน ดวงตาที่ดูกลมโตทำให้การมองเห็นในตอนกลางคืนที่ไม่มีใครเทียบได้
โพทูแต่ละสายพันธุ์มีเสียงเรียกที่ไม่เหมือนใคร ตั้งแต่เสียงคำรามที่สั่นประสาทของ Great Potoo ไปจนถึงเพลงที่ไพเราะกว่าของ Common Potoo
เสียง Common Potoo
เสียง Great Potoo
ปูตูหลายสายพันธุ์ดูเหมือนจะเป็นแบบคู่สมรสคนเดียวและผสมพันธุ์ตลอดชีวิต ไม่ค่อยมีใครรู้เกี่ยวกับพฤติกรรมการเกี้ยวพาราสีและการผสมพันธุ์ของพวกมัน ส่วนใหญ่เป็นเพราะมีพฟิสซึ่มทางเพศเพียงเล็กน้อย (ความแตกต่างในรูปแบบระหว่างบุคคลที่มีเพศต่างกันในสปีชีส์เดียวกัน) ดังนั้นนักวิทยาวิทยาจึงพบว่าเป็นการยากที่จะระบุคู่ผสมพันธุ์ด้วยความท้าทายที่เพิ่มขึ้นจากธรรมชาติที่เข้าใจยากของพวกมัน
