ตุ๊กตานัมปา (Nampa figurine) เป็นหุ่นผู้หญิงตัวเล็กๆ ที่ทำจากดินเผา วัตถุมีขนาด 1.5 นิ้ว (38 มม.) มีชิ้นส่วนของดินเหนียวควอตซ์และร่องรอยของเหล็กออกไซด์ ดูจางรอยจางๆ ซึ่งอาจแสดงถึงเสื้อผ้าหรือเครื่องประดับบริเวณหน้าอกและคอ ขาขวาของร่างหัก
คำอธิบายจากผู้เชี่ยวชาญ
ศาสตราจารย์ Albert A. Wright แห่งวิทยาลัยโอเบอร์ลิน กล่าวถึงตุ๊กตานัมปา ในปี 1979 ว่า “มันไม่ใช่ผลงานของเด็กเล็กๆ หรือมือสมัครเล่น แต่สิ่งนี้ถูกสร้างขึ้นโดยศิลปินตัวจริง แม้ว่าจะมีสภาพทรุดโทรมไปตามกาลเวลา แต่รูปร่างหน้าตาของตุ๊กตาก็ยังดูโดดเด่น มีหัวเป็นกระเปาะ มีปากและตาที่มองแทบไม่เห็น ไหล่กว้าง แขนสั้นหนาและขายาว ส่วนขาขวาที่หักออก
นอกจากนี้ยังมีเครื่องหมายเรขาคณิตจางๆ บนร่าง ซึ่งแสดงถึงรูปแบบเสื้อผ้าหรือเครื่องประดับ ส่วนใหญ่จะพบที่หน้าอก รอบคอและที่แขนและข้อมือ ตุ๊กตาคือภาพลักษณ์ของบุคคลที่มีอารยธรรมสูง แต่งกายอย่างมีศิลปะ”
ภูมิภาคที่ค้นหา
คนงานจะเจาะผ่านชั้นธรณีวิทยาที่เรียกว่า Glenns Ferry Formation ซึ่งการก่อตัวของดินประกอบด้วยดินเหนียวเป็นส่วนใหญ่ มีอายุประมาณ 2 ล้านปีก่อน ในช่วงเปลี่ยนผ่านของยุคไพลโอซีน-ไพลสโตซีน
ตั้งแต่ปี 1975 พื้นที่ดังกล่าวได้รับการกำหนดให้เป็นสถานที่สำคัญทางธรรมชาติแห่งชาติสหรัฐอเมริกา ซึ่งรู้จักกันในชื่ออนุสรณ์สถานแห่งชาติ Hagerman Fossil Beds ถือเป็นแหล่งฟอสซิลพืชและสัตว์ที่อุดมสมบูรณ์ที่สุดในโลก
นักบรรพชีวินวิทยาได้ค้นพบฟอสซิลของม้าฮาเกอร์แมนจำนวนมาก (Hagerman horse) ซึ่งเป็นม้าโบราณชนิดนี้สูญพันธุ์ไปเมื่อประมาณ 10,000 ปีก่อน) ปัจจุบันเมืองนัมปา อยู่ห่างจากอุทยานอนุสรณ์สถานแห่งชาติ 200 กม.
การรับรองความถูกต้องเบื้องต้นของการค้นพบ
ดินเหนียวของ Glenns Ferry Formation ถูกผนึกไว้ใต้ชั้นหินบะซอลต์ที่เกิดจากการปะทุของภูเขาไฟ ซึ่งมีธาตุเหล็กอยู่มากมาย โดยดินเหนียวส่วนใหญ่แสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนสีของออกไซด์จากเหล็ก
ข้อมูลส่วนใหญ่ที่เรารู้เกี่ยวกับการค้นพบตุ๊กตาลึกลับนัมปา มาจากคำอธิบายที่เขียนโดย George Fredrick Wright นักธรณีวิทยาจาก Boston Society of Natural History ณ เวลาที่ค้นพบ Wright ให้เหตุผลว่า “ไม่มีเหตุผลที่จะสงสัยในความจริงที่ว่าสิ่งนี้สร้างมาจากดินที่ความลึกตามที่รายงาน” ไรท์อธิบายต่อไปว่าเหตุใดเขาจึงมั่นใจว่าเป็นสิ่งประดิษฐ์เป็นของแท้
“ในการเยี่ยมชมสถานที่นั้นในปี 1980 ฉันพยายามที่จะเปรียบเทียบการเปลี่ยนสีของออกไซด์บนภาพกับสีบนก้อนดินเหนียวที่ยังพบในเศษซากที่มาจากบ่อน้ำ และแน่ใจว่ามันเป็นหรือเกือบจะเหมือนกันมาก หลักฐานยืนยันเหล่านี้ และจากการยืนยันโดย GM Gumming แห่งบอสตัน (ขณะนั้นเป็นผู้ดูแลแผนก Oregon Short Line Railroad) ทำให้ความถูกต้องของการค้นพบนั้นปราศจากข้อสงสัย”
ส่วนหนึ่งของข้อโต้แย้ง
แน่นอนว่ามีผู้ที่ไม่เห็นด้วย Daniel Garrison Brinton และ John W. Powell แย้งว่าสิ่งประดิษฐ์นี้เป็นตุ๊กตาในศตวรรษที่ 19 ที่ผลิตขึ้นโดยอินเดียนแดง สมาชิกของเผ่าชนพื้นเมืองอเมริกันโพคาเทลโลยืนยันว่ารูปปั้นนี้เป็นเรื่องหลอกลวง และเนื่องจากการโต้เถียงเกี่ยวกับอายุของสิ่งประดิษฐ์ จึงทำให้เกิดทฤษฎีสมคบคิดมากมาย ซึ่งมีต้นกำเนิดมาจากตุ๊กตานัมปา
มีการเสนอว่ารูปปั้นอาจเป็นของปลอมหรือเป็นความพยายามในการหลอกลวง เพราะในช่วงเวลาของการค้นพบ วัตถุดินเผาไฟที่เก่าแก่ที่สุดมีอายุระหว่าง 6,000 – 10,000 ปี และภาพวีนัสแห่ง Tan-Tan ที่เรียบง่ายที่สุดของมนุษย์ มีอายุเพียง 300,000 ถึง 500,000 ปีเท่านั้น
นอกจากนี้มนุษย์กลุ่มแรกที่มาถึงอเมริกาคือเมื่อ 13,000 – 13,500 ปีก่อนเท่านั้น จึงเป็นไปไม่ได้ที่สิ่งนี้จะมีอายุถึง 2 ล้านปี แต่ถึงอย่างงั้น มันก็เป็นการค้นพบทางโบราณคดีที่สำคัญอยู่ดี …ปัจจุบันตุ๊กตานัมปาอยู่ในพิพิธภัณฑ์สมาคมประวัติศาสตร์แห่งรัฐไอดาโฮ
