สุดยอดเชื้อราซอมบี้ที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดในธรรมชาติคือ เชื้อราที่มาจากสกุล โอฟีโอคอร์ไดเซป (Ophiocordyceps) ซึ่งพบในป่าของประเทศไทย หากใครนึกไม่ออกว่าเป็นเชื้อราแบบไหน ให้ลองนึกถึง “ถั่งเช่า” ที่เป็นยาจีนนั้นล่ะ โดยถั่งเช่ามันเกิดจากหนอนที่ติดเชื้อราชื่อ โอฟีโอ คอร์ไดเซป ไซเนซิส (Ophiocordyceps sinensis) หรือ ที่รู้จักกันในชื่อ คอร์ไดเซป ไซเนซิส (Cordyceps sinensis)
แต่! บางแหล่งข้อมูลก็บอกว่า ความจริงพวกมันควรอยู่คนละสกุลกัน ซึ่ง! ก็อย่าเพิ่งคิดให้ปวดหัวกับเรื่องนี้ เราเข้าเรื่องของเชื้อราซอมบี้ที่พบในไทยดีกว่า
สำหรับเชื้อราที่พูดถึงในเรื่องนี้คือ โอฟีโอคอร์ไดเซป ยูนิเรดราลิส (Ophiocordyceps unilateralis) หรือ เรียกง่ายๆ ว่า เห็ดมดซอมบี้ (zombie-ant fungus) โดยเจ้าเห็ดมดซอมบี้ จะพบได้ในป่าของประเทศไทยและมีอย่างน้อย 6 ชนิดย่อย ในญีปุ่นอีก 1 ชนิด และก็เป็นดังชื่อ เป้าหมายของเชื้อราคือมดนั้นเอง
จากงานวิจัยระบุว่า เมื่อเชื้อราบุกรุกเข้าไปในร่างกายเหยื่อได้สำเร็จ ก็จะไม่มีหนทางแก้ไขได้แล้ว เพราะผู้บุกรุกจะแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว ภายในไม่กี่วัน เหยื่อจะต้องตายอย่างแน่นอน แต่ก่อนจะตายเหยื่อจะถูกบังคับให้ปีนขึ้นไปที่สูง จากนั้นร่างกายที่ติดเชื้อจะรอคอยเวลาให้เชื้อราโตเต็มที่ และจะปะทุออกมาจากด้านหลังศีรษะของเหยื่อ เพื่อโปรยสปอร์ใส่สิ่งมีชีวิตที่อยู่ด้านล่างและจะเริ่มวัฏจักรใหม่อีกครั้ง
แม้มดซอมบี้ตัวเดียวจะไม่น่ากลัวเท่าไร แต่ในภาพยนต์เรื่อง Night of the Living Dead ศพที่เคลื่อนที่ช้าเหล่านี้มีนิสัยที่ดุร้าย พวกมันจะเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ และพวกมันก็ถูกควบคุมโดยพลังบางอย่างที่อธิบายไม่ได้ …โครงเรื่องของภาพยนต์ที่เกี่ยวกับซอมบี้ก็จะเป็นประมาณนี้ และมดซอมบี้ก็จะคล้ายๆ กัน
เห็ดมดซอมบี้ มันคล้ายปรสิตที่จะรบกวนสัตว์ขาปล้องหลายชนิด ตั้งแต่ผีเสื้อไปจนถึงแมลงสาบ แต่จะมีประสิทธิภาพมากเป็นพิเศษเมื่อมันเข้าไปในร่างกายของมด ซึ่งจะทำให้มันควบคุมพฤติกรรมของมดได้อย่างง่ายดาย
ในป่าของประเทศไทย เห็ดมดซอมบี้ จะมีเป้าหมายหลักไปที่มดที่คอยหาอาหารบนพื้นดิน ทำรังบนที่สูง และเมื่อพวกมันจะติดเชื้อ มดเหล่านี้จะเริ่มนับถอยหลังสู่ความตาย สิ่งแรกที่จะเกิดขึ้นคือ “เห็ดมดซอมบี้” จะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของมด มันจะเข้าไปเติบโตข้างๆ สมองของมด และเมื่อพวกมันมีมากพอ เห็ดมดซอมบี้จะหลั่งสารประกอบที่จะเข้าไปควบคุมระบบประสาทส่วนกลางของมด
มันจะบังคับให้มดออกจากรัง จากนั้นจะปีนขึ้นที่สูง โดยปกติจะขึ้นไปสูงประมาณ 25 เซนติเมตร มันจะเลือกทำเลเหมาะๆ มักจะอยู่ใต้ใบไม้ที่แสงแดดส่องถึง แล้วมันจะกัดไปที่ใบไม้จากนั้นจะล็อคกรามเอาไว้ เพื่อไม่ให้หลุดไปไหนแม้มันจะตายก็ตาม ซึ่งพฤติกรรมนี้ถูกเรียกว่า Death grip จากนั้นมดจะตายลงอย่างช้าๆ พร้อมๆ กับเห็ดมดซอมบี้ที่เติบโตขึ้นเรื่อยๆ
บริเวณที่มดติดเชื้อตาย จะถูกเรียกว่า “สุสาน” ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นบริเวณที่มีมดอยู่กันอย่างหนาแน่น และจะกินพื้นที่ประมาณ 25 ตารางเมตร ผลที่ได้คือเห็ดมดซอมบี้ จะกระจายสปอร์ไปยังมดที่อยู่เบื้องล่างเป็นจำนวนมาก จนทำให้มดอื่นๆ ติดเชื้อ และวัฏจักรจะดำเนินต่อไปซ้ำๆ จนกลายเป็นสุสารมด สุดท้ายอาณานิคมมดแถวนั้นอาจถูกทำลายไปเลยก็ได้ แต่ก็ต้องใช้เวลานานมาก เนื่องจากรังมดอยู่สูงกว่าเขตสุสาน ตราบใดที่รังมดยังผลิตลูกหลานออกมาได้มากพอ พวกมันก็จะยังคงอยู่ แม้จะมีมดตายไปบ้างก็ตาม
นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกน ยัง ได้พบสิ่งที่น่าสนใจอีกอย่างคือ เมื่ออยู่ที่สูงพวกเขาพบว่าเชื้อราพวกนี้จะเติบโตเร็วผิดปกติ กล่าวคือเห็ดมดซอมบี้มีความไวต่อแสงจึงโตได้เร็ว แต่พวกมันก็ไม่ชอบฝนเช่นกัน นี่เป็นเหตุผลว่าทำไม มันจึงบังคับมดให้ไปอยู่ในบริเวณที่กันฝนได้และแสงแดดส่องถึง ซึ่งใต้ใบไม้บางๆ จะเหมาะที่สุด
นอกจากนี้ยังมีเรื่องที่ทำให้นักวิจัยงุงงงอีกอย่างคือ เมื่อมีเชื้อราซอมบี้ 2 ชนิด เข้าครอบครองร่างกายเดียวกัน พวกมันจะแย่งชิงการควบคุมหรือไม่ หรือพวกมันจะแบ่งกัน? …ซึ่งนักวิจัยยังคงต้องศึกษากันต่อไป
