ความลับพันธุกรรมของ ‘ใบไม้ที่ไม่มีวันตาย’ สุดยอดพืชอายุยืนตายยากที่สุดในอาณาจักรพืช

พืชที่กำลังจะพูดถึงนี้ มีชื่อว่า เวลวิชเซีย (Welwitschia Mirabilis) มันเป็นพืชที่มี "อายุยืนยาวที่สุดในอาณาจักรพืช" แน่นอนว่ามันทนทานอย่างเหลือเชื่อ แม้จะอยู่ในพื้นที่แห้งแล้งที่สุด มันก็เปิดโตได้ดี ...ความจริงเรายังไม่รู้ว่าขีดจำกัดอายุไขของพวกมันมีเท่าไร แต่ยืนยันได้พวกพวกมันมีอายุได้มากกว่า 3 พันปี

พืชที่ไม่มีวันตาย

เวลวิชเซีย เป็นพืชที่มีฉายาว่า “ใบไม้สองใบที่ไม่มีวันตาย” ซึ่งต้องบอกว่าชื่อนี้เหมาะสมแล้ว เพราะมันเป็นพืชที่เติบโตจากใบไม้เพียงสองใบ และจะเติบโตอย่างต่อเนื่อง ชีวิตของพวกมันไร้ขีดจำกัด หากจะตายก็จะตายเพราะปัจจัยภายนอกเช่นมนุษย์รบกวน

มาดูความลับเบื้องหลังของพืชที่ไม่มีวันตาย

Advertisements

จากการศึกษาที่เพิ่งเปิดเผยในปี 2021 นักวิจัยได้รายงานเกี่ยวกับความลับทางพันธุกรรมเบื้องหลัง รูปร่างอันเป็นเอกลักษณ์ของเวลวิชเซีย ที่มีอายุยืนยาวสุดขั้วและความยืดหยุ่นสุดหยั่งถึง

นักวิจัยกล่าวว่า จีโนมของเวลวิชเซียในปัจจุบัน สะท้อนให้เห็นถึงสภาพแวดล้อมที่แห้งแล้ง และขาดสารอาหารของพืช และดูเหมือนว่าประวัติทางพันธุกรรมของมัน สอดคล้องกับประวัติศาสตร์สิ่งแวดล้อมของโลก

“ย้อนกับไปเมื่อประมาณ 86 ล้านปีก่อน ดูเหมือนจะเกิดความผิดพลาด ในการแบ่งเซลล์จีโนมของเวลวิชเซีย มันทำให้จีโนมทั้งหมดเพิ่มขึ้นเป็นสองเท่า หรือเป็นการทำซ้ำ โดยเฉพาะในช่วงเวลาของความแห้งแล้งที่เพิ่มขึ้นและยืดเยื้อในภูมิภาคนี้”

นอกจากนี้ จีโนมที่ซ้ำกันนั้น ยังถูกปลดปล่อยออกจากหน้าที่เดิมของพวกมัน ..อย่างไรก็ตาม การมีสารพันธุกรรมมากขึ้น ย่อมต้องแลกมาด้วยต้นทุนที่สูง

คุณต้องรู้ก่อนว่า กิจกรรมพื้นฐานที่สุดสำหรับชีวิตตามปกติ คือการจำลองดีเอ็นเอ ดังนั้นหากคุณมีจีโนมขนาดใหญ่ มันจะใช้พลังงานมากในการรักษาชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสภาพแวดล้อมที่เลวร้ายเช่นนี้

ที่เลวร้ายกว่านั้นคือ จีโนมของเวลวิชเซียจำนวนมาก คือลำดับดีเอ็นเอที่จำลองตัวเอง ซึ่งเป็นเหมือน “ขยะ” ที่เรียกว่ารีโทรทรานสโพซัน (Retrotransposons) และขยะที่ว่านั้น ก็จำเป็นต้องทำซ้ำเพื่อซ่อมแซม

และเป็นเวลานับล้านปีที่จีโนมของเวลวิชเซีย ได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงของอีพีเจเนติก หรือพันธุศาสตร์ด้านกระบวนการเหนือพันธุกรรม ซึ่งทำให้ลำดับดีเอ็นเอขยะเหล่านี้หยุดลง และสุดท้ายก็ผ่านกระบวนการที่เรียกว่าดีเอ็นเอ เมทิลเลชั่น (DNA methylation)

Advertisements

ด้วยกระบวนการทั้งหมดนี้ รวมกับการคัดเลือกทางธรรมชาติอื่นๆ มันได้ช่วยลดขนาดและค่าบำรุงรักษาของเวลวิชเซียลงอย่างมาก จนกลายเป็น “จีโนมต้นทุนต่ำแต่มีประสิทธิภาพมาก” และสุดท้ายมันกลายเป็นเวลวิชเซีย ที่ทนทาน แข็งแรง ยืดหยุน กระหายน้ำน้อยและยังอายุยืนมาก อย่างที่เห็นทุกวันนี้

ปัจจุบันพืชชนิดนี้สามารถหาเลี้ยงได้ในไทย ใครอยากลองเลี้ยงพืชที่อายุยืนๆ ส่งต่อให้ลูกหลานเลี้ยงต่อหลายๆ รุ่น ลองหามาเลี้ยงดูได้ …ถ้าชอบเรื่องนี้ก็อย่าลืมกด subscribe กดกระดิ่ง คอมเมนท์กันนะครับ

คลิปความลับพันธุกรรมของ ‘ใบไม้ที่ไม่มีวันตาย’

อ่านเรื่องอื่น

Advertisements