ตะพาบยักษ์แยงซีเกียง ‘ตัวเมีย’ ตัวสุดท้ายของโลก ตายแล้วที่เวียดนาม

ตะพาบยักษ์แยงซีเกียง (Rafetus swinhoei) เคยมีอยู่ 2 ตัวบนโลก มันอยู่กันเป็นคู่ผัวเมีย จนเดือนเมษายน ปี 2019 ตะพาบตัวเมีย ที่อยู่ในสวนสัตว์ซูโจว (Suzhou Zoo) ประเทศจีนก็ได้ตายลง จึงทำให้เหลือตัวผู้เพียงตัวเดียว และมันก็อยู่ในสถานะสัตว์ใกล้สูญพันธุ์สุดขีด ตะพาบชนิดนี้ไม่เคยถูกพบในธรรมชาติมานานมากแล้ว และมันกำลังนับถอยหลังสู่การสูญพันธุ์โดยสมบรูณ์ จนในปี 2021 ก็มีข่าวดี เมื่อมีรายงานจากประเทศเวียดนามว่า พวกเขาพบตะพาบยักษ์แยงซีเกียงอีกตัว แถมยังเป็นตัวเมีย แต่พวกเขาก็ไม่ส่งไปที่จีน และไม่นานมานี้ ตะพาบยักษ์แยงซีเกียงตัวสุดท้ายของโลก ที่เป็นตัวเมียก็ตายที่เวียดนาม

ตะพาบ

เมื่อต้นปี 2021 มีรายงานข่าวจาก “theguardian” ว่าประเทศเวียดนามค้นพบตะพาบยักษ์แยงซีเกียง ในทะเลสาบใกล้กรุงฮานอย นักวิจัยได้จับตะพาบตัวนี้ไปตรวจ DNA เพื่อยืนยันชนิด จนแน่ใจว่ามันคือ “ตะพาบยักษ์แยงซีเกียง” อย่างแน่นอน และยังเป็นตัวเมียอีกด้วย ตะพาบตัวนี้มีน้ำหนัก 86 กิโลกรัม

อย่างไรก็ตามมีรายงานเพิ่มเติมอีกว่า มีคนพบตะพาบยักษ์อีกตัว ซึ่งมีน้ำหนักประมาณ 130 กิโลกรัม มันอาศัยอยู่บริเวณเดียวกัน นักวิจัยจึงคาดหวังว่ามันจะเป็นตะพาบยักษ์แยงซีเกียงและอาจเป็นเพศผู้ แต่น่าเสียดายไม่มีการพบเห็นตะพาบตัวนั้นอีกเลย …และไม่มีการส่งตะพาบตัวเมียไปให้กับจีน และจีนก็ไม่ส่งตัวผู้มาเวียดนามเช่นกัน

ต่อมาเมื่อปลายเดือนเมษายน ปี 2023 ก็มีรายงานข่าวว่า พบสิ่งมีชีวิตสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มีสีเข้ม ลอยขึ้นจากส่วนลึกของทะเลสาบด็องโม มันลอยอยู่นิ่งๆ บนผิวน้ำ

ชาวบ้านและนักอนุรักษ์ต่างเฝ้าจับตามองภาพของ “ตะพาบยักษ์แยงซีเกียง” ซึ่งเป็นตะพาบหายากที่สุดในโลก อีกทั้งตัวที่กำลังดูอยู่นี้คือตะพาบตัวเมียเพียงตัวเดียวในโลก ที่ถูกพบเมื่อปี 2021 …นี่หมายถึงอนาคตของตะพาบยักษ์แยงซีเกียงมาถึงทางตันแล้ว

หลังจากนั้นเจ้าหน้าที่โครงการอนุรักษ์ได้เข้าตรวจสอบ และยืนยันว่า สัตว์ตัวนี้คือตะพาบยักษ์แยงซีเกียง ตัวเมียที่มีชื่อเสียงของเวียดนาม รายงานระบุว่ามันหนัก 93 กิโลกรัม ซึ่งหนักกว่าเมื่อปี 2021 พอสมควร

ตะพาบตัวนี้น่าจะตายก่อนที่ชาวบ้านจะพบเห็นเป็นเวลาหลายวัน ส่วนสาเหตุการตายยังไม่แน่ชัด เนื่องจากเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นยังไม่ได้ชันสูตรพลิกศพอย่างละเอียด

ส่วนความหวังที่ตะพาบตัวนี้จะไข่ไว้ที่ไหนสักแหล่งนั้นเป็นไปได้ยาก เนื่องจากตะพาบชนิดนี้ขยายพันธุ์ยากมากๆ ผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า ตลอด 20 ปี ที่ได้ทำงานกับตะพาบสายพันธุ์นี้ เรายังไม่เคยเห็นไข่ของมันแม้แต่ฟองเดียว และเป็นเวลาเกือบ 10 ปี ที่มีการสร้างสภาพแวดล้อมอย่างหาดทราย เอาไว้ที่ทะเลสาบด็องโม แต่ก็ไม่เคยมีเห็นรังของมันเลย …และในตอนนี้ตะพาบตัวเมียตัวสุดท้ายของโลกก็ตายไปแล้ว

“สำหรับตะพาบยักษ์แยงซีเกียง หรือ ตะพาบเซี่ยงไฮ้ (จีน: 斑鳖) มีน้ำหนักมากถึง 136 – 200 กิโลกรัม มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Rafetus swinhoei เป็นตะพาบขนาดใหญ่ที่สุดชนิดหนึ่ง และก็ใกล้จะสูญพันธุ์มากที่สุดของโลก พบในแม่น้ำแยงซีเกียงและมณฑลยูนนานในประเทศจีน นอกจากนี้ยังพบในประเทศเวียดนาม”

 

ตะพาบใหญ่และหายากที่สุดของไทยคือ?

Advertisements

จริงๆ แล้วตะพาบของไทยทุกชนิดถือว่าหายากมาก แต่ตะพาบม่านลายไทย จัดเป็นตะพาบที่พิเศษมากที่สุด เนื่องจากเป็นตะพาบที่หายากและยังมีขนาดใหญ่ที่สุด เมื่อโตเต็มวัยอาจยาวได้ถึง 1.5 เมตร และหนัก 100 – 120 กิโลกรัม บางแหล่งข้อมูลบอกหนักได้ถึง 200 กิโลกรัม ตัวผู้จะเล็กกว่าตัวเมียมาก อาจเล็กกว่าครึ่งเลยทีเดียว

Advertisements

ตะพาบม่านลายไทยมีถิ่นกำเนิดในแม่น้ำแคว จังหวัดกาญจนบุรี, แม่น้ำแม่กลอง จังหวัดราชบุรี และแม่น้ำปิงในเขตภาคเหนือของประเทศไทยเท่านั้น มีรายงานว่าพบที่ลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาในภาคกลาง และอาจพบชนิดย่อยในประเทศอื่น

สถานภาพปัจจุบันของตะพาบชนิดนี้ในธรรมชาติถือว่าแย่เอามากๆ เนื่องจากไม่มีรายงานการพบเห็นมานานมากๆ จนเชื่อว่าอาจสูญพันธุ์ไปธรรมชาติ … จนเมื่อปี 2002 ที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดกาญจนบุรี ก็สามารถเพาะขยายพันธุ์ตะพาบม่านลายไทยในที่เลี้ยงได้สำเร็จเป็นครั้งแรกในโลก

จนในปี 2010 แม่พันธุ์ตะพาบม่านลายไทยได้วางไข่มากถึง 305 ฟอง ซึ่งนับว่ามากที่สุดเท่าที่เคยมีมา โดยไข่ชุดนั้นฟักเป็นตัวทั้งหมด 92 ตัว ซึ่งกรมประมงตั้งเป้าหมายจะเพาะขยายพันธุ์ให้มาก เพื่อจะได้ปล่อยลูกตะพาบกลับคืนสู่ธรรมชาติ

อ่านเรื่องอื่น

Advertisements