ปลาตะพัดแอฟริกา ถึงมันจะอยู่ในตระกูลอะโรวานาแต่ญาติที่ใกล้ชนิดมันสุดคืออะไรไพมาหรือปลาช่อนอเมซอนที่พวกเรารู้จักกันดี และยังจัดเป็นปลาโบราณในกลุ่มพวกปลาลิ้นแข็ง โดยปลาชนิดนี้พบในทวีปแอฟริกา เช่นแถวอียิปต์ ไนจีเรีย คองโก แกมเบีย และเขตหลักๆ ของมันคือแม่น้ำไนล์
ปลาตะพัดแอฟริกา หรือ ปลาอะโรวานาแอฟริกา (African arowana, Nile arowana, African bonytongue) ชื่อวิทยาศาสตร์ Heterotis niloticus เป็นปลาน้ำจืดในวงศ์ปลาตะพัด (Osteoglossidae) วงศ์ย่อยปลาอะราไพม่า (Heterotidinae) ซึ่งมีเพียงชนิดเดียวในสกุล Heterotis นี้
ปลาชนิดนี้โตเต็มที่จะมีขนาดยาวได้ถึง 24 นิ้ว รูปร่างของมันจะออกแนวโบราณ มีหัวลักษณะกลมและสั้น ตาโต ไม่มีหนวด สีออกน้ำตาล และนอกจากเหงือกแล้วมันยังมีเอกลักษณ์ของปลาโบราณด้วยคือการมีถุงลมขนาดใหญ่คล้ายปอดในการช่วยรับอากาศโดยตรงอีก
การสืบพันธุ์ พ่อแม่ปลาจะคาบไม้น้ำประเภทกกมาวางซ้อนสานกันเป็นวงกลมคล้ายตะกร้าลอยอยู่ผิวน้ำ เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 4 ฟุต ไข่ใช้เวลาฟักเป็นตัว 2 วัน และพ่อแม่จะคอยดูแลจนกว่าลูกๆจะเริ่มแยกย้ายกันไป
ส่วนอุปนิสัยนั้น ปลาตะพัดแอฟริกาเป็นปลาที่ไม่ความดุร้ายก้าวร้าว สามารถเลี้ยงร่วมกับปลาอื่นที่ไม่ดุร้ายและมีขนาดใกล้เขียงกันได้ แต่ควรมีพื้นที่พอเหมาะ ตัวผมเองก็เคยเลี้ยงขนาด 3-4 นิ้วไว้หนึ่งตัว โดยมันสามารถอยู่กับปลาอย่าง ปลานีออนได้โดยไม่ยุ่งกัน ซึ่งถ้าลองเป็นปลาตระกูลอโรวาน่าชนิดอื่นที่ขนาดเท่านี้พวกปลานีออนไม่รอด
เดิมในไทยเชื่อว่ามันเป็นปลาที่หายาก และใกล้สูญพันธุ์แต่ความเป็นจริงแล้วมันมีเยอะมากที่ทวีปที่มันเกิด เรียกได้ว่าแทบไม่ต่างจากปลาช่อนเราเท่าไร ส่วนใครที่สนใจอยากเลี้ยงนั้นต้องคอยดูเรื่อยๆ เพราะปกติปลาชนิดนี้จะเข้ามาเป็นช่วง ไม่เหมือนพวกตะพัด (อะโรวานา) ชนิดหลักๆ
