‘ปิโตฮุยมีฮู้ด’ นกมีพิษหนึ่งเดียวที่มีพิษเทียบเท่ากบลูกศรพิษ

ในโลกนี้มีนกเพียงชนิดเดียวที่รู้กันว่าเป็น "นกมีพิษ" คือ ปิโตฮุย (pitohui) แต่ชนิดที่มีพิษร้ายแรงที่สุดดูเหมือนจะเป็น ปิโตฮุยมีฮู้ด (Hooded pitohui) มันเป็นนกที่มีพิษชนิดเดียวกับกบลูกศรพิษ แต่ว่าทำไมมันจึงมีพิษ?

นกมีพิษ

ก่อนหน้านี้เมื่อต้นทศวรรษ 1800 ชาวอเมริกันพื้นเมือง รู้ว่านกแก้วแคโรไลนา (Carolina parakeet) สีเขียวและสีทองที่สวยงาม ซึ่งครั้งหนึ่งพบได้เกลื่อนทางตะวันออกเฉียงใต้ของสหรัฐอเมริกานั้นมี “พิษถึงตาย” มีบางคนเอานกชนิดนี้ไปต้มแล้วเอาไปให้สัตว์ที่พวกเขาต้องการให้ตายกิน ..ผลคือมันมีพิษถึงตาย แต่ถึงงั้นมันก็ไม่ได้มีหลักฐานที่แน่ชัด เพราะนกแก้วแคโรไลนา สูญพันธุ์ไปเกือบศตวรรษแล้ว

นกแก้วแคโรไลนา (Carolina parakeet)

การค้นพบนกปิโตฮุย

Advertisements

แต่เมื่อปี 1989 Jack Dumbacher จาก California Academy of Sciences ได้เดินทางไปยังป่าในปาปัวนิวกินีเพื่อค้นหานกสวรรค์ แม้ในป่าแห่งนี้จะมีนกที่แปลกและสวยงามมากมาย แต่เขาได้พบนกที่พิเศษมากอีกชนิด มันคือ ปิโตฮุยมีฮู้ด (Hooded pitohui)

ในตอนที่แจ็ค พบนกตัวนี้เขาใช้วิธีดักจับด้วยตาข่าย ซึ่งเป็นวิธีปกติในการจับนก เขาได้ขึงมันไว้ระหว่างต้นไม้ วันหนึ่งเขาจับนกขับขานที่สวยงามได้หลายตัว แต่ในนั้นมีนกปิโตฮุยรวมอยู่ด้วย ..ซึ่งตอนนั้นเขายังไม่รู้จักมัน

ขณะที่แจ็คพยายามนำนกปิโตฮุยออกจากตาข่าย นกเอาเล็บมาเกาที่มือจนนิ้วของแจ็คเป็นแผล เขารู้สึกว่ามันเจ็บกว่าที่ควรมาก เขาจึงเอานิ้วเข้าปากเพื่อบรรเทาความเจ็บปวด แต่นั้นทำให้ลิ้นของเขาแสบร้อนและมันมากขึ้นเรื่อยๆ

นกปิโตฮุยมีฮู้ด

แจ็คจึงถามชาวบ้านเกี่ยวกับนกตัวนี้ ชาวบ้านบอกว่ามันเป็น “นกขยะ” พวกเขาว่ามันกินไม่ได้ หลังจากนั้นแจ็คจึงส่งนกปิโตฮุยบางส่วนไปสหรัฐฯ เพื่อทำการทดสอบเพิ่มเติม และเพื่อให้นักเคมีจอห์น เดลี (Daly ) เห็นที่สถาบันสุขภาพแห่งชาติ

ซึ่งหลายปีก่อนหน้านั้น เดลีค้นพบสาร Batrachotoxins ซึ่งเป็นสารอัลคาลอยด์สเตียรอยด์ที่เป็นพิษต่อระบบประสาทอย่างมาก หากรับในปริมาณที่สูงอาจนำไปสู่อาการอัมพาต หัวใจหยุดเต้นและความตายในที่สุด ซึ่งมันอยู่ในกบลูกศรพิษตัวเล็กๆ ของอเมริกาใต้

แล้วทำไมปิโตฮุยมีฮู้ด จึงมีพิษร้าย?

หากวัดกัน “กรัมต่อกรัม” Batrachotoxins คือสารธรรมชาติที่เป็นพิเศษมากที่สุดที่วิทยาศาสตร์รู้จัก ในปี 1992 หลังจากวิเคราะห์ตัวอย่างนกที่ได้รับมา เดลี ก็พบว่านกชนิดนี้มีสารพิษชนิดเดียวกับที่พบในกบลูกศรพิษ ซึ่งอยู่ในเส้นใยขนของนก

สิบสองปีต่อมา ด้วยความช่วยเหลือจากชาวปาปัวนิวกินี แจ็กค้นพบว่าพิโตฮุยได้รับสารพิษ Batrachotoxins จากแมลงเมลิริด (Melyrid beetles) ตัวเล็กๆ ที่พวกมันกิน จึงพอจะสรุปได้ว่านกไม่ได้มีพิษด้วยตัวมันเอง

ในที่สุดเรื่องลึกลับนี้ก็คลี่คลายได้ แต่อะไรเป็นแรงผลักดันให้นกเหล่านี้เลือกเมลิริด ที่เป็นพิษสูงเป็นแหล่งอาหารหลักของพวกมัน กบตัวเล็กที่ป้องกันตัวไม่ได้ มันต้องการความช่วยเหลือจากธรรมชาติจนมันสะสมพิษถึงตายได้สำเร็จ

แต่นกที่บินได้อย่างอิสระด้วยกรงเล็บและจงอยปากอันทรงพลัง? ทำไมปิโตฮุยมีฮู้ดจึงต้องกลายนกมีพิษ พวกมันต้องการป้องกันตัวจากอะไร เรื่องนี้ยังต้องศึกษากันต่อไป

“ปิโทฮุย (pitohui) มีขนาดพอๆ กับนกขุนทองบ้านเรา มันอาศัยในป่าดงดิบของเกาะนิวกินี เป็นนกมีพิษที่ขนและหนัง ปัจจุบัน นกในสกุล Pitohui มี 6 ชนิด แต่มี 2 ชนิดที่มีพิษถึงตายคือ ปิโตฮุยมีฮู้ด และ ปิโทฮุยหลากสี”

อ่านเรื่องอื่น

Advertisements
แหล่งที่มาaustraliangeographic