แม่น้ำฮัมซา (Hamza River) เป็นชื่ออย่างไม่เป็นทางการที่หอดูดาวแห่งชาติของบราซิลตั้งให้ และจนถึงทุกวันนี้ก็ยังไม่มีชื่อที่แท้จริงสำหรับแม่น้ำสายนี้ มันเป็นแม่น้ำขนาดใหญ่มากที่ทำหน้าที่เหมือนท่อระบายน้ำ และถูกค้นพบหลังจากที่บริษัทน้ำมันพยายามขุดหาบ่อน้ำมันหลายร้อยแห่ง ซึ่งเป็นช่วงทศวรรษที่ 70 และ 80
และเมื่อนักวิจัยเข้ามาตรวจสอบ พวกเขาก็พบเข้ากับระบบน้ำขนาดใหญ่ที่ซ่อนอยู่ข้างใต้ มันเป็นแม่น้ำที่ไหลเอื่อยๆ ซึ่งมีความเร็วเพียง 1 มิลิเมตรต่อวินาที (แม่น้ำอะเมซอนไหล 5 เมตรต่อวินาที) และแม้ในทางเทคนิคมันไม่ใช่แม่น้ำ เนื่องจากไหลไม่เร็วพอ แต่ระบบระบายน้ำนี้มีขนาดมหึมาซึ่งช่วยสับเปลี่ยนน้ำผ่านชั้นหินที่มีรูพรุนสูง และน้ำของมันก็เค็มมากด้วย
แม่น้ำฮัมซาไหลจะไหลไปทิศทางเดียวกับอะเมซอน จากตะวันตกไปตะวันออก และมีความยาวน้อยกว่าแม่น้ำอะเมซอนเล็กน้อย แต่มันกลับกว้างกว่าประมาณ 100 เท่า หรือกว้างประมาณ 200 – 400 กิโลเมตร “มีแนวโน้มว่า เพราะแม่น้ำใต้ดินแห่งนี้ เลยทำให้ปากแม่น้ำอะเมซอนมีความเค็มต่ำ”
สำหรับแม่น้ำฮัมซาไหล มีจุดเริ่มต้นที่ใต้เทือกเขาแอนดีส จากนั้นก็ไหลผ่านแอ่งน้ำ Solimões, Amazonas และ Marajó ก่อนจะไหลลงส่วนลึกของมหาสมุทรแอตแลนติกโดยตรง และการมีอยู่ของแม่น้ำสายนี้ ได้รับการยืนยันจากหลุมที่ถูกทิ้งร้างจำนวน 241 หลุม ซึ่งถูกขุดโดย Petrobras ซึ่งเป็นบริษัทน้ำมัน
และแม้ว่าแม่น้ำฮัมซาจะแปลก แต่ในแอมะซอนไม่ได้มีแค่นั้น เพราะยังมีแม่น้ำเดือด “Shanay-timpishka” ซึ่งมีความหมายว่า “เดือดด้วยความร้อนของดวงอาทิตย์” แม้ว่าจริงๆ แล้วมันจะเดือดเพราะความร้อนใต้พิภพก็ตาม
Shanay-timpishka เป็นแม่น้ำเดือดเพียงแห่งเดียวในโลก และมันก็เดือดจริงๆ เพราะน้ำในแม่น้ำที่มีความยาว 6.4 กิโลเมตร มีความร้อน 45 – 100 องศาเซลเซียส ส่วนเรื่องจะมีปลาอาศัยในแม่น้ำแห่งนี้หรือไม่? ก็ไม่มีรายงานเหมือนกัน
