มีซุปแช่แข็งของไวรัส-แบคทีเรียและสปอร์ของเชื้อราแฝงตัวอยู่ใต้ดินอาร์กติกที่เย็นจัด สิ่งเหล่านี้บางตัวไม่ได้มีปฏิสัมพันธ์กับเซลล์ใดๆ ในขณะที่การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศยังคงทำให้โลกร้อนขึ้น เชื้อโรคที่เกาะอยู่ในดินเยือกแข็งถาวรเหล่านี้ก็เริ่มละลาย
ไวรัส-แบคทีเรีย ที่ละลายออกมาจากน้ำแข็งสามารถ “ตื่น” และติดเชื้อได้หรือไม่? และภัยคุกคามที่อาจเกิดขึ้นต่อสุขภาพของมนุษย์และสิ่งแวดล้อมมากน้อยเพียงใด? สิ่งเหล่านี้คือคำถามที่ทีมนักวิจัยนานาชาติเริ่มทำการสอบสวนอย่างจริงจัง
ที่ผ่านมาการระบาดของโรคที่มาจากชั้นดินเยือกแข็ง (permafrost) ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน แต่ก็มีฝูงกวางเรนเดียร์ในไซบีเรียที่ติดเชื้อแอนแทรกซ์เป็นระยะๆ จากแบคทีเรียในดินที่ละลาย ตามงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในปี 2021 ในวารสาร Frontiers in Veterinary Science และปัญหานี้ก็ส่งผลกระทบต่อมนุษย์จำนวนหนึ่งในภูมิภาคนี้เช่นกัน
สำหรับการศึกษาใหม่ซึ่งยังไม่ได้รับการตรวจสอบ นักวิจัยได้แยกไวรัส ที่อธิบายใหม่ 13 ชนิด จากตัวอย่างดินเยือกแข็ง 7 ตัวอย่าง และตัวอย่างน้ำ 2 ตัวอย่าง ที่นำมาจากแม่น้ำไซบีเรีย ไวรัสสามตัวที่มีชื่อว่า Megavirus mammoth, Pithovirus mammoth และ Pandoravirus mammoth ถูกพบในขนแมมมอธอายุ 27,000 ปี ที่กลายเป็นหิน อีกตัวถูกพบในลำไส้แช่แข็งของหมาป่าไซบีเรียนโบราณ
ในห้องแล็บนักวิจัยได้ทำการละลายพวกมันอย่างระมัดระวัง แล้วจึงจัดลำดับจีโนมของพวกมัน จากนั้นนักวิจัยได้ติดเชื้อเซลล์อะมีบาด้วยไวรัสที่เพิ่งตื่นขึ้น แม้จะมีอายุมากถึง 48,000 ปี แต่ไวรัสหลายตัวก็สามารถแพร่พันธุ์ภายในอะมีบาได้ ทำให้พวกมันแตกออกและปล่อยอนุภาคไวรัสใหม่ๆ
“ไวรัสที่เพิ่งฟื้นขึ้นมานั้นไม่มีอันตรายใดๆ พวกมันติดเชื้ออะมีบาเท่านั้น” Jean-Michel Claverie นักจุลชีววิทยาเชิงคำนวณแห่งมหาวิทยาลัย Aix-Marseille ในฝรั่งเศส และผู้ร่วมเขียนงานวิจัยชิ้นใหม่กล่าว “แต่การมีอยู่และการติดเชื้อบ่งชี้ว่าไวรัสโบราณที่แพร่เชื้อในสัตว์-มนุษย์ยังคงสามารถแพร่เชื้อได้ …แต่โดยสรุปแล้วพวกมันยังไม่อันตราย”
แต่ถ้าหนึ่งในสายพันธุ์เหล่านี้ตื่นขึ้นและแพร่เชื้อสู่มนุษย์ วัคซีนสมัยใหม่น่าจะให้การป้องกันได้บ้าง ผู้เขียนกล่าวว่าความเสี่ยงที่ใหญ่ที่สุดคือจากไวรัสที่ไม่รู้จัก เช่นเดียวกับ SARS-CoV-2 ซึ่งเป็นเชื้อโรคที่เกี่ยวข้องกัน COVID-19
เชื้อโรคเหล่านี้มีศักยภาพที่จะแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว ผ่านประชากรที่ขาดภูมิคุ้มกันตามธรรมชาติ ซึ่งก่อให้เกิดโรคระบาด ไวรัสดังกล่าวจำเป็นต้องได้รับการศึกษาและทำความเข้าใจแม้ว่าจะติดเชื้อในคนก็ตาม ทำให้การพัฒนาวัคซีนเป็นเรื่องยุ่งยาก
