ปลาอินทรีน้ำจืด คืออะไร?
ปลาอินทรีน้ำจืด หรือที่คนไทยบางกลุ่มรู้จักในชื่อ ปลาอินทรีทะเลสาบเขมร หรือจะเรียกปลาอินทรีจีนก็ไม่ผิด (Chinese seerfish, Chinese mackerel) มันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Scomberomorus sinensis เป็นสกุลของปลาอินทรี ซึ่งมีอยู่ด้วยกัน 18 ชนิด และมีเพียงชนิดเดียวที่พบได้ในน้ำจืด นั้นก็คือ “ปลาอินทรีน้ำจืด”
ปลาอินทรีน้ำจืด ยาวได้ประมาณ 200 เซนติเมตร มีรูปร่างเพรียวยาว หัวแหลม มีฟันแหลมคม ครีบหางเว้าลึก ครีบท้องและครีบหลังแหลมและมีรอยหยักไปจรดครีบหาง ชายครีบเป็นสีดำ ปลายครีบอกมนกลมไม่แหลม ลำตัวสีเทาเงินเหลือบเขียว หลังมีสีฟ้าเข้ม ลำตัวไม่มีลวดลายหรือแต้มจุดเหมือนปลาอินทรีชนิดอื่น แต่ก็มีบางตัวที่มีมองเห็นจุดจางๆ
และก็เป็นอย่างที่บอกไว้ตอนต้น แม้ปลาอินทรีชนิดนี้จะมีน้ำจืดอยู่ในชื่อ แต่มันดันเป็นปลาที่ชอบหากินตามแนวชายฝั่ง พบกระจายพันธุ์ตั้งแต่ตอนกลางของประเทศจีนไล่ลงมาจนถึงฝั่งทะเลอันดามันประเทศไทย และยังพบในบางส่วนในแหล่งน้ำจืด เช่นปากแม่น้ำโขงและทะเลสาบเขมร นอกจากนี้ยังเคยมีรายงานการพบที่น้ำตกคอนพะเพ็ง ในประเทศลาว ไปจนถึงจังหวัดกระแจะและพนมเปญในกัมพูชา
ประวัติการจับปลาอินทรีน้ำจืดในไทย
สำหรับปลาอินทรีน้ำจืด เกือบจะไม่มีประวัติการจับได้ในประเทศไทย หรืออาจจับได้แต่ไม่มีการบันทึกก็เป็นได้ นั้นเพราะการจับปลาด้วยเรือประมงของไทยมักจะไม่มีการบันทึกที่ดีพอ แต่เท่าที่ค้นดูมีการบันทึกไว้ 2 ครั้ง นั้นคือ ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2560 เป็นปลาอินทรีน้ำจืด น้ำหนัก 2.6 กิโลกรัม โดยคุณ จักรี หงส์ตะนุ เป็นปลาที่ตกได้ด้วยเหยื่อปลอมในแม่น้ำตราด
จนในปี พ.ศ. 2561 ซึ่งเป็นครั้งที่สร้างความฮือฮาให้กับวงการตกปลา เพราะนอกจากจะเป็นปลาหายากมากแล้ว ตัวมันยังใหญ่มาก และยังถูกจับในการแข่งขันตกปลาอีกด้วย ปลาตัวนี้ถูกตกได้บริเวณเกาะราชาน้อย จังหวัดภูเก็ต โดยนักตกปลาคุณอานนท์ แดงสวัสดิ์ เป็นปลาที่มีน้ำหนัก 72.5 กิโลกรัม
สำหรับปลาอินทรีน้ำจืด ขนาดใหญ่ที่สุดที่ตกได้ด้วยคันเบ็ด และถูกบันทึกไว้โดย IGFA คือปลาอินทรีน้ำจืดที่ตกได้ในปี พ.ศ. 2525 เป็นปลาที่หนักถึง 131 กิโลกรัม หนักกว่าเกือบ 2 เท่าของตัวที่ตกได้ในประเทศไทย ส่วนบริเวณที่ตกได้คือประเทศเกาหลี
และเนื่องจากเป็นปลาหายาก จึงไม่เป็นที่รู้จักมากนัก ในตอนแรกมันจึงถูกบันทึกว่าเป็น “ปลาด๊อกทูธทูน่า” จนในปี พ.ศ. 2550 จึงระบุใหม่ว่าเป็นปลาอินทรีน้ำจืด (Scomberomorus sinensis)
ปลาอินทรีอีก 2 ชนิดที่พบได้มากในประเทศไทย?
ปลาในสกุลปลาอินทรีที่มีมากถึง 18 ชนิด มีเพียง 1 ชนิดที่พบได้ในน้ำจืด และมี 2 ชนิดที่พบได้บ่อยในประเทศไทย หนึ่งคือปลาอินทรีบั้ง และชนิดที่สองคือปลาอินทรีจุด
ปลาอินทรีบั้ง (Scomberomorus commerson)
จะมีความยาวประมาณ 30 – 70 เซนติเมตร แต่ก็เคยมีการพบตัวที่ยาวถึง 200 เซนติเมตร ซึ่งพบในออสเตรเลีย เป็นปลาที่มีรูปร่างคล้ายกับปลาอินทรีชนิดอื่นๆ รวมถึงปลาอินทรีจุด แต่ปลาอินทรีบั้งจะมีลำตัวค่อนข้างกลมและหนากว่า ด้านข้างลำตัวจะมีแถบสีดำหรือเทาเข้มเป็นบั้งๆ ขวางลำตัวเริ่มจากแนวฐานครีบหูหรือครีบอกเรื่อยไปเกือบจรดโคนครีบหาง จะเห็นบั้งได้ชัดตรงบริเวณแนวเส้นข้างตัว …จัดเป็นปลาเศรษฐกิจที่สำคัญชนิดหนึ่งของไทย
ปลาอินทรีจุด หรือ ปลาอินทรีดอก (Scomberomorus guttatus)
จัดเป็นปลาอินทรีขนาดเล็ก โดยทั่วไปจะยาว 40 – 55 เซนติเมตร มีลำตัวค่อนข้างกลม และเรียวยาว ด้านข้างลำตัวครึ่งบนมีแต้มจุดสีดำหรือสีเทาคล้ายลายข้าวตอก ปากยาว ปากอ้าได้กว้าง จะงอยปากแหลม ครีบหลังแบ่งเป็น 2 ส่วน ก้านครีบด้านหน้าเป็นก้านครีบแข็ง ส่วนก้านครีบหลังมีลักษณะเหมือนกับก้านครีบก้นที่ประกอบด้วยก้านครีบอ่อน และถัดมาจะเป็นครีบฝอย ส่วนครีบหูหรือครีบอกมีขนาดเล็ก ครีบท้องมีขนาดเล็กสุด ครีบหางมีขนาดใหญ่ ลักษณะครีบเว้าลึกเป็นรูปวงเดือน ..เป็นปลาที่มักถูกนำมาแปรรูปเป็นปลาเค็ม
สำหรับ “ปลาอินทรีน้ำจืด” เป็นปลาขนาดใหญ่ที่หายากมาก และยังมีข้อมูลที่น้อยมากเช่นกัน โดยในอดีตปลาชนิดนี้เคยถูกประเมินโดย IUCN ให้เป็นปลาที่อยู่ใน “บัญชีแดง” หรือก็คือใกล้สูญพันธุ์ จนในปี พ.ศ. 2552 ได้มีการประเมินอีกครั้ง แต่เพราะจำนวนประชากรไม่สามารถตรวจสอบได้ จึงทำให้กลายเป็นปลาที่ไม่สามารถประเมินสถานะการอนุรักษ์ได้ในตอนนี้ ..หรือก็คือข้อมูลไม่เพียงพอนั้นเอง
