คำนิยามของปลาช่อนแม่ลา
ปลาช่อนแม่ลา (Pla Chon Mae La) หมายถึงปลาช่อนที่ได้จากลำน้ำแม่ลาหรือบริเวณที่กำหนด (ดูบริเวณจากข้อมูลด้านล่าง) เป็นปลาช่อนที่มีลักษณะหัวหลิมหรือหัวเล็กกว่าลำตัว ลำตัวอ้วนกลม เกล็ดนิ่ม มีสีขาวปนเทา ไม่มีลายพาดเฉียง ท้องป่องมีสีขาวมันวาว ครีบมีสีส้ม ชมพูหรือแดง หางมนคล้ายรูปใบโพธิ์หรือตาลปัตร
สำหรับเนื้อปลาช่อนแม่ลาจะมีไขมันแทรกมากกว่าปลาช่อนทั่วไป และเป็นปลาที่นำมาผ่านกระบวนการแปรรูปเป็นปลาช่อนสด ปลาช่อนตัดแต่ง และปลาช่อนแดดเดียว ที่ผลิตในพื้นที่จังหวัดสิงห์บุรี
ปลาช่อนแม่ลาคือ “สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์”
ความจริงแล้วหากมองในมุมมองทางวิทยาศาสตร์และทางอนุกรมวิธาน “ปลาช่อนแม่ลา” ยังคงใช้ชื่อเดียวกับ “ปลาช่อนธรรมดา” ซึ่งมี ชื่อวิทยาศาสตร์ Channa striata (Channa striatus) ชื่อสามัญว่า Striped snakehead เพียงแต่ถูกอธิบายไว้ต่างกัน โดยปลาช่อนแม่ลาอธิบายลักษณะทางกายภาพตามที่นิยามไว้ด้านบน
แหล่งเพาะเลี้ยงปลาช่อนแม่ลา
ปลาช่อนแม่ลา “ต้อง” มีการเพาะเลี้ยงและเติบโตในลำน้ำแม่ลา ลำการ้อง และพื้นที่โดยรอบจากลำน้ำแม่ลาระยะห่างไม่เกิน 4 กิโลเมตร ดังนี้
1. อำเภออินทร์บุรี ได้แก่ ตำบลทับยา ตำบลน้ำตาล ตำบลประศุก ตำบลห้วยชัน ตำบลอินทร์บุรี
2. อำเภอบางระจัน ได้แก่ ตำบลสระแจ ตำบลแม่ลา ตำบลสิงห์ ตำบลโพชนไก่ ตำบลไม้ดัด
3. อำเภอเมือง ได้แก่ ตำบลจักรสีห์ ตำบลต้นโพธิ์ ตำบลบางกระบือ ตำบลบางพุทธา ตำบลบางมัญ ตำบลโพกรวม
4. อำเภคค่ายบางระจัน ได้แก่ ตำบลท่าข้าม ตำบลโพสังโฆ
ตำนานความอร่อยของปลาช่อนแม่ลา
ตำนานของปลาช่อนแม่ลา เริ่มมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 ในคราวเสด็จประพาสต้น และประทับแรมที่เมืองอินทร์ ตามบันทึกการเสด็จฯ พระองค์ทรงประทับแรมที่วัดประศุก ปลาช่อนแม่ลาก็เป็นหนึ่งในพระยาหาร เมื่อพระองค์เสวยแล้วทรงตรัสว่า “ปลาของลำน้ำแม่ลามีรสชาติดีกว่าที่อื่น”
ว่ากันว่าสาเหตุของความอร่อยที่แตกต่างจากที่อื่นนั้นเพราะลำน้ำแม่ลา อยู่ตรงกลางระหว่างแม่น้ำน้อยและแม่น้ำเจ้าพระยา และชาวบ้านแทบทุกบ้าน เลี้ยงเป็ด ไก่ วัว ควาย ช่วงฤดูน้ำหลาก ก็ชะล้างมูลสัตว์ และน้ำจากทั้งสองแม่นำ ไหลแม่ยังลำแม่ลาก่อให้เกิดแร่ธาตุ และความอุดมสมบูรณ์ที่หลากหลาย
สรุป..ปลาช่อนแม่ลากับปลาช่อนนาต่างกันหรือไม่? ถ้าให้พูดถึงตามวิทยาศาสตร์และทางอนุกรมวิธาน มันยังไม่ได้ต่างกัน เพราะยังไม่มีการอธิบายใหม่เกี่ยวกับปลาช่อนแม่ลา แม้จะมีการอธิบายลักษณะที่ต่างกันเล็กน้อยก็ตาม เพราะสิ่งนี้อาจเกิดจากวิธีเลี้ยงและแหล่งอาศัย “แต่อนาคตอาจมีการอธิบายใหม่ เหมือนสัตว์ชนิดอื่นที่เคยมีมาก็เป็นได้”
