ปลากดคังสาละวิน ปลากดคัง เป็นญาติใกล้ชิดกันที่สุด
ทั้งปลากดคังสาละวินและปลากดคัง เป็นปลาที่อยู่ในสกุล Hemibagrus (เฮม-อิ-บา-กรัส) ซึ่งอยู่ในวงศ์ปลากด (Bagridae) จัดเป็นสกุลปลากดใหญ่ที่อาศัยอยู่ในน้ำจืด และมีความสำคัญมากที่สุดของไทย เพราะปลาในสกุลนี้ถือเป็นแหล่งอาหารสำคัญของคนไทย
ปลากดทุกชนิดในสกุลนี้ถือเป็นปลาเนื้อดี เนื้อเยอะ ก้างฝอยน้อย ไม่คาว จึงนิยมนำมาประกอบอาหาร นอกจากนี้ปลากดบางชนิดยังมีสีสันที่สวยงาม จึงถูกนำมาเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม บางชนิดมีขนาดตัวที่ใหญ่ดูดุดัน จึงถูกเลี้ยงไว้ในบ่อตกปลาเพื่อตกเป็นเกมกีฬาอีกด้วย
ทั้งนี้ปลาในสกุลปลากดใหญ่มีอยู่ประมาณ 41 ชนิด แต่จะพบในประเทศไทยประมาณ 8 ชนิด ซึ่งจะมี ปลากดคังสาละวิน, ปลากดคัง, ปลากดดำ, ปลากดเหลืองเล็กเหนือ, ปลากดเหลืองเล็กใต้, ปลากดขาว, ปลากดเหลืองใหญ่ และปลากดน้ำเมย
ข้อมูลพื้นฐานของปลากดขนาดใหญ่ทั้งสอง
เริ่มจาก “ปลากดคังสาละวิน” (Hemibagrus microphthalmus) เป็น 1 ใน 8 ปลากดที่อยู่ในสกุลปลากดใหญ่ และพบได้ในประเทศไทย ทั้งนี้ปลากดคังสาละวินจัดเป็นหนึ่งในปลาที่ได้รับการศึกษาน้อยที่สุด ด้วยเหตุนี้ข้อมูลของปลาชนิดนี้จึงน้อยสุดๆ แถมยังมีความคลาดเคลื่อนด้วย
จากหนังสือปลาน้ำจืดไทย ได้อธิบายลักษณะของปลากดคังสาละวินเอาไว้ว่า เป็นปลากดขนาดใหญ่มาก ซึ่งอาจยาวได้ถึง 200 เซนติเมตร และหนักประมาณ 50 กิโลกรัม เป็นปลาที่มีลำตัวยาว โดยลำตัวและหางจะมีสีน้ำตาลอมเขียว หางและครีบไม่มีสีแดงซึ่งต่างจากปลากดคัง ในปลาขนาดเล็ก บนลำตัวจะมีรูรับประสาทเป็นลายแนวตั้ง มองเห็นได้ค่อนข้างชัดเจน และในประเทศไทยจะพบปลาชนิดนี้ได้เฉพาะในแม่น้ำสาละวินและแม่น้ำสาขาเท่านั้น
ต่อไปมาดู “ปลากดคัง” (Hemibagrus wyckioides) ซึ่งเป็นปลากดขนาดใหญ่ที่อยู่ในสกุลเดียวกับปลากดคังสาละวิน แต่หาได้ง่ายกว่ามาก แม้จะในธรรมชาติก็ตาม สำหรับในประเทศไทยปลากดคังถือเป็นปลาที่คนไทยรู้จักมากที่สุดในปลากด เพราะเป็นปลาหาง่าย เนื้อดี จึงนิยมนำมาประกอบอาหาร
โดยหนังสือปลาน้ำจืดไทย อธิบายไว้ว่า ปลากดคัง มีความยาวประมาณ 200 เซนติเมตร และหนัก 50 กิโลกรัม เป็นปลาที่มีลำตัวยาว หัวแบน และมีหางสีแดง ซึ่งถือเป็นลักษณะเด่นของปลากดชนิดนี้ จัดเป็นปลานักล่าขนาดใหญ่ที่สุดชนิดหนึ่งที่พบได้ในประเทศไทย ในธรรมชาติปลาชนิดนี้พบได้ทั่วไปในแม่น้ำสายหลักรวมถึงในอ่างเก็บน้ำและเขื่อนขนาดใหญ่ เป็นปลาที่มีการผสมเทียมเพื่อนำมาเลี้ยงเป็นปลาเนื้อและเลี้ยงเพื่อเป็นปลาสวยงาม
ปลากดคังทั้งสองชนิด ต่างกันตรงไหน? และใครใหญ่กว่า?
สำหรับข้อมูลจากนี้เป็นการรวบรวมมาจากเว็บไซต์หลายๆ แหล่ง จึงอาจไม่ถูกต้องร้อยเปอร์เซ็นต์ และต้องบอกว่าจากข้อมูลหลายแหล่งก็บอกว่า “ปลากดคัง” ใหญ่กว่า “ปลากดคังสาละวิน” แต่ไม่เป็นไร เรามาวัดกันที่สถิติแบบไม่มโน
หากเอาสถิติที่มีการบันทึกไว้ใน “fishing-worldrecords” ซึ่งได้ระบุไว้ว่าปลากดคังสาละวิน ตัวใหญ่ที่สุดที่จับได้ด้วยเบ็ดตกปลา ยาวประมาณ 150 เซนติเมตร และหนัก 52 กิโลกรัม ซึ่งจับได้ในบ่อตกปลาประเทศไทย แต่ตัวที่จับได้ด้วยวิธีอืน เท่าที่มีการบันทึกคือ 180 เซนติเมตร และหนักประมาณ 80 กิโลกรัม จับได้ที่พม่า
ในขณะที่ปลากดคัง ที่มีการบันทึกไว้ใน “fishing-worldrecords” ที่ตกได้ด้วยเบ็ดตกปลา ยาวประมาณ 120 เซนติเมตร และหนักประมาณ 32 กิโลกรัม ส่วนตัวที่จับด้วยวิธีอื่น ยาวประมาณ 180 เซนติเมตร และหนัก 86 กิโลกรัม เป็นปลาที่จับได้ในแม่น้ำแม่กลอง
เมื่อดูจาก fishing-worldrecords จะเห็นว่าปลาทั้งสองชนิดมีขนาดใกล้เคียงกันมาก และมันก็สอดคล้องกับฐานข้อมูลด้วย จึงไม่สามารถพูดได้ว่าปลาชนิดไหนตัวใหญ่กว่ากัน และแม้ฐานข้อมูลบางแหล่งจะให้ปลากดคังตัวใหญ่กว่าปลากดคังสาละวิน แต่ในตอนนี้ผมให้เสมอกันไปก่อน เพราะถึงยังไงนักวิจัยก็มีข้อมูลของ “ปลากดคังสาละวิน” ไม่มากพอ
ในเรื่องความแตกต่างของปลาทั้งสอง สิ่งแรกที่ชัดเจนคงเป็นเรื่องสีหาง ที่ปลากดคังส่วนใหญ่จะมีหางสีแดง แม้บางตัวมันจะไม่แดงก็ตาม เมื่อมองลักษณะทางกายภาพของปลากดคังสาละวิน เมื่อเทียบกับปลากดคัง จะพบว่ามีส่วนหัวแบนราบและยื่นยาวกว่า ส่วนหลังยกสูง ครีบมีสีคล้ำ ครีบหางก็มีสีคล้ำเช่นกัน ในขณะที่ครีบทั้งหมดของปลากดคังไม่สีอ่อนก็ชมพูอ่อนหรือแดงไปเลย …ความแตกต่างของปลาทั้งสองที่มองเห็นได้ด้วยตาก็ประมาณนี้
สำหรับเรื่องปลากดคังและปลากดคังสาละวิน หลายคนอาจมีความคิดที่ต่างออกไป ก็คอมเมนต์กันได้ครับ และใครที่คิดว่าปลากดคังหรือคังสาละวินหนักเกิน 100 กิโลมีเยอะแยะ ผมกล้าพูดเลยว่าเกือบทั้งหมดเป็นการพูดเกินจริงทั้งนั้น แม้จะออกข่าวก็ตาม เพราะปลากดทั้งสองถ้าหนักเกิน 100 กิโลกรัม ด้วยสรีระของปลาและต่อให้เป็นปลากดอ้วน ก็ต้องยาวอย่างต่ำ 230 เซนติเมตร
