ลักษณะและวงจรชีวิต
ปลาอายุมีความยาวเต็มที่ 70 เซนติเมตร แต่ขนาดโดยเฉลี่ย 15 เซนติเมตร มีอายุสูงสุด 2 หรือ 3 ปี[1] แต่โดยเฉลี่ยแล้วเพียง 1 ปีเท่านั้น จึงมักถูกเรียกในภาษาญี่ปุ่นว่า 年魚 (โรมาจิ: toshi-gyo) หมายถึง “ปลาหนึ่งปี”
ปลาอายุเป็นปลาที่สามารถพบได้ในแม่น้ำรวมถึงชายฝั่งของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเช่น จีน, ญี่ปุ่น, เกาหลี, ฮ่องกง, ตอนเหนือของเวียดนาม และพบได้ในบางพื้นที่ที่ไม่ติดกับทะเล เช่น ทะเลสาบบิวะ รวมถึงไต้หวัน ที่ถูกนำเข้า จัดว่าเป็นปลาที่มีความสำคัญของภูมิภาคแถบนี้
ในช่วงนี้ปลาทั้งตัวผู้และตัวเมียจะมีสีสันสดใสกว่าปกติ ตัวผู้จะว่ายตามตัวเมียที่มองหาที่วางไข่ จากนั้นเมื่อตัวเมียเข้าประจำที่วางไข่ ตัวผู้จะเข้าไปฉีดสเปิร์มเพื่อปฏิสนธิ มักจะวางไข่ในจุดที่น้ำไหลแรงเพื่อให้ไข่ได้รับออกซิเจนอย่างเต็มที่ เมื่อวางไข่เสร็จ ลำตัวปลาจะเต็มไปด้วยบาดแผลและจะหมดแรงก่อนจะตายลงในที่สุด และจะตกเป็นอาหารแก่สัตว์อื่น
ที่ญี่ปุ่น ที่เมืองเซกิ รวมถึงเมืองกิฟุ ในจังหวัดกิฟุ มีประเพณีการจับปลาอายุด้วยการใช้นกกาน้ำที่แม่น้ำนางาระ โดยเป็นประเพณีที่มีมาอย่างยาวนานกว่า 1,300 ปีแล้ว เรียกว่า “เทศกาลอูไก” (鵜飼) จะมีในช่วงกลางปีของทุกปี จนได้รับฉายาว่า “ราชินีแห่งสายน้ำ” จัดเป็นอาหารที่ขึ้นชื่อของจังหวัดกิฟุ รวมถึงจังหวัดกุมมะ ในส่วนของชื่อภาษาอังกฤษที่หมายถึง “ปลาหวาน” มาจากเนื้อที่มีรสชาติหวาน โดยเป็นที่กล่าวขานกันว่ามีรสชาติหวานกลมกล่อมเหมือนแตงโม
การจำแนก
แบ่งออกได้เป็น 3 ชนิดย่อย (บ้างแบ่งออกได้เป็น 2 หรือบางแหล่งจัดรวมเป็นชนิดเดียวกันทั้งหมด โดยถือเป็นชื่อพ้องของกันและกัน)
- P. a. altivelis (Temminck & Schlegel, 1846) (ปลาอายุ)
- P. a. chinensis Wu & Shan, 2005 (ปลาอายุจีน)
- P. a. ryukyuensis Nishida, 1988 (ปลาอายุริวกิว) – ใกล้สูญพันธุ์
ปลาอายุ Ayu ไม่มีเพื่อน เทคนิคที่เป็นศาสตร์และศิลป์จึงเกิดขึ้น
