ปลาดุกเป็นปลาที่อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำจืด น้ำที่ค่อนข้างกร่อย หรือแม้แต่ในหนองน้ำที่มีน้ำเพียงเล็กน้อย เพราะว่าปลาดุกเป็นปลาที่มีอวัยวะพิเศษช่วยในการหายใจเช่นเดียวกับปลาช่อน จึงสามารถดำรงชีวิตอยู่ในน้ำที่มีออกซิเจนเพียงเล็กน้อย ได้เป็นอย่างดี อีกทั้งเป็นปลาน้ำจืดที่คนไทยนิยมรับประทาน
สำหรับประเทศไทยพบปลาดุกในคลอง หนอง บึง ต่างๆ ทั่วทุกภาค เป็นปลาที่อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำจืดทั่วไป ปลาดุกที่พบในประเทศไทยมีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 5 ชนิด แต่ที่เป็นที่รู้จักกันดีมีเพียง 2 ชนิด คือปลาดุกอุย และปลาดุกด้าน
การกำเนิดดุกบิ๊กอุย
ในปี พ.ศ. 2530 ได้มีการนำพันธุ์ปลาดุกจากประเทศลาวมาเลี้ยงในไทย โดยกรมประมงได้ให้ชื่อว่าปลาดุกเทศ (ปลาดุกยักษ์ หรือ ปลาดุกรัสเซีย) มีถิ่นกำเนิดในทวีปแอฟริกา เป็นปลาที่โตเร็วมาก กินอาหารได้แทบทุกชนิด ทนทานต่อโรคและสภาพแวดล้อมสูงเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่
ปลาดุกอุย
ปลาดุกอุย หรือ ปลาดุกนา (Broadhead catfish) ปัจจุบันเป็นปลาที่หายากในธรรมชาติ เพราะมันถูกแทนที่ด้วยปลาดุกอื่น โดยปลาดุกอุยเป็นปลาที่มี มีรสชาติดี เนื้อนุ่มและมันมาก ในภาษาใต้ เรียกปลาดุกอุยว่า “ดุกเนื้ออ่อน”
ข้อดี
- ราคาสูงกว่าสายพันธุ์อื่น
- รสชาติอร่อย เนื้อนุ่มและมันมาก
ข้อเสีย
- ทนทานต่อโรคต่ำกว่าสายพันธุ์อื่น
- เหมาะจะเลี้ยงแค่บ่อดิน ไม่เหมาะกับบ่อปูนหรือบ่อพลาสติก
- ลูกพันธ์หายาก มีฟาร์มเพาะพันธุ์น้อย
“ยังมีปลาดุกอีกชนิดที่มักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นปลาดุกอุย นั้นคือ “ปลาดุกด้าน” มันถือเป็นปลาน้ำจืดเศรษฐกิจที่สำคัญอีกชนิดหนึ่ง ถูกนำมาปรุงเป็นอาหารต่างๆ เช่น ปลาดุกย่าง, ปลาดุกฟู แต่ในบทนี้ผมจะไม่ขอพูดถึงมากนัก”
ปลาดุกบิ๊กอุย
ปลาดุกบิ๊กอุยถือเป็นปลาดุกกลายพันธุ์ เป็นลูกผสมเกิดจากการผสมข้ามพันธุ์ระหว่างพ่อพันธุ์ปลาดุกรัสเซียกับแม่พันธุ์ปลาดุกอุย มีลักษณะภายนอกคล้ายปลาดุกอุย
ข้อดี
- เลี้ยงง่าย
- ทนทานต่อโรค
- มีตลาดรองรับเยอะ หาคนรับซื้อง่าย
ข้อเสีย
- โตช้ากว่าดุกรัสเซีย (แต่ก็เร็วกว่าดุกอุยอยู่ดี)
ปลาดุกรัสเซีย
เป็นที่น่าสงสัยที่ว่า ปลาดุกบ้านเกิดไม่ได้มาจากรัสเซียที่เป็นเมืองหนาว แต่มันเป็นปลาพื้นเมืองของทวีปแอฟริกาต่างหาก แต่มันกลับถูกเรียกปลาดุกรัสเซียอย่างติดปาก
ข้อดี
- เลี้ยงง่าย โตเร็วมาก กินอาหารได้ทุกชนิด
- ทนทานต่อโรค
- เลี้ยงในท่อซีเมนต์ก็ได้
ข้อเสีย
- ถ้าเลี้ยงในบ่อดินมักกัดเซาะขอบบ่อ ทำให้บ่อเสียหายได้
- มีตลาดรองรับน้อยกว่าบิ๊กอุย ส่วนใหญ่นำไปขายเนื้อทดแทนปลาดุกบิ๊กอุยเพราะถูกกว่า
- หากนำไปทำปลาดุกร้า เนื้อจะไม่พองเหมือนปลาดุกบิ๊กอุย
- ตลาดปลาสดไม่นิยมเพราะลำตัวมีสีเทาดำ
- กินจุ ถ้าผอมจะหัวโต
- ราคาขายถูกกว่าปลาดุกบิ๊กอุย
เอาล่ะก็ขอจบเรื่องปลาดุกแต่เพียงเท่านี่ ก็ไม่รู้ว่าจะมีประโยชน์กับน้าๆ บ้างหรือเปล่า แต่อย่างน้อยก็ทำให้ผมดูปลาดุกเป็นแล้ว วันดีคืนดี เกิดตกได้จะได้รู้ว่าตัวไหนอร่อย ตัวไหนไม่อร่อย ..ส่วนปลาดุกอุยธรรมชาติผมว่าสมัยนี่คงหายากซะหน่อย ส่วนที่ชอบปล่อยทำบุญกันเยอะๆ ส่วนใหญ่ก็เป็นปลาดุกรัสเซียที่เป็นตัวทำลายล้าง ก็ไม่รู้ว่าจะได้บุญหรือบาปกันแน่เหมือนกัน
