ไม่มีอีกแล้ว ‘กูปรี’ วัวป่าลึกลับที่หายไปจากป่าไทยหรืออาจจากโลกนี้

กูปรี หรือ โคไพร หนึ่งในสัตว์ป่าหลายๆ ชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้วจากประเทศไทยหรือจากโลกนี้ ไม่มีเหลือแม้แต่ในสวนสัตว์ มันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bos sauveli เป็นสัตว์จำพวกกระทิงและวัวป่า เป็นสัตว์กีบคู่ ตัวโต โคนขาใหญ่ ปลายหางเป็นพู่ขน เดี๋ยววันนี้มาพูดถึงเจ้าสัตว์ชนิดนี้กันซะหน่อย

กูปรี

ลักษณะของกูปรี

Advertisements
  • ตัวผู้ มีขนสีดำ ขนาดความสูง 1.71 – 1.90 เมตร ขนาดลำตัว 2.10 – 2.22 เมตร น้ำหนักตัวประมาณ 700 – 900 กิโลกรัม เขาตัวผู้จะโค้งเป็นวงกว้าง แล้วตีวงโค้งไปข้างหน้า ปลายเขาแตกออกเป็นพู่คล้ายเส้นไม้กวาดแข็ง ขาทั้ง 4 มีถุงเท้าสีขาวเช่นเดียวกับกระทิง (B. gaurus) ในตัวผู้ที่มีอายุมาก จะมีเหนียงใต้คอยาวห้อยลงมาจนเกือบจะถึงดิน เชื่อว่าใช้ในการระบายความร้อน
  • ตัวเมีย มีขนสีเทา มีเขาตีวงแคบแล้วม้วนขึ้นด้านบน ไม่มีพู่ที่ปลายเขา มีเขากลวงแบบ Horns ขนาดเท่ากัน โคนเขาใหญ่ ปลายเขาแหลม ไม่มีการแตกกิ่ง ยาวประมาณ 1 เมตร

รายงานการพบกูปรี

ตามรายงานแต่เดิมเราเคยพบกับฝูงกูปรีได้ในพื้นที่แถบอีสานใต้ ซึ่งตามบันทึกของ นพ. บุญส่ง เลขะกุล ผู้บุกเบิกงานอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติของไทย ได้พบรอยกูปรี แถบเทือกเขาพนมดงรักชายแดนประเทศไทย-กัมพูชา เมื่อปี 2488 และรายงานการพบที่ป่าดงอีจาน อ.เสิงสาง จ.นครราชสีมา เมื่อปี 2492

ต่อมาในช่วงปี 2517 ได้มีรายงานการพบฝูงกูปรีเข้ามาหากินบริเวณป่าชายแดน จ.สุรินทร์ ซึ่งเป็นช่วงฤดูฝน และในปี 2518 กรมป่าไม้ทราบข่าว แต่ไม่มีการยืนยัน ว่ามีการพบฝูงกูปรีบริเวณชายแดน จ.ศรีสะเกษ จํานวน 20 ตัว

ปี 2525 มีข่าวการพบฝูงกูปรี จํานวน 5 ตัว ซึ่งเป็นการยืนยันของพรานท้องถิ่น บรรยายลักษณะรูปร่างได้ถูกต้อง ตรงกับลักษณะกูปรี โดยพบเห็นในบริเวณป่า “นาจราง” อ.ขุขันธ์ ชายแดน จ.ศรีสะเกษ

หลังจากผ่านมา 20 กว่าปี ไม่มีรายงานเกี่ยวกับกูปรีในไทยอีกเลย จนในปี 2549 ในช่วงที่เจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติภูจองนายอย ออกลาดตะเวนบริเวณเทือกเขาพนมดงรัก ใกล้รอยต่อประเทศกัมพูชา และ ส.ป.ป.ลาว พวกเขาได้พบกับสัตว์ขนาดใหญ่ที่มีรูปร่างคล้ายกระทิง จำนวน 3 ตัว มันมีรูปร่างแปลกและสูงใหญ่กว่ากระทิง

แต่เพราะรายงานของเจ้าหน้าที่ไม่ชัดเจนว่ามันเป็นกูปรีจริงหรือไม่ เนื่องจากกูปรีเองก็มีความคล้ายกระทิงกับวัวแดง และจากการนพ.บุญส่ง พบว่าสัตว์พวกนี้ชอบอยู่ปนกับฝูงวัวแดงด้วย

ปี 2491 กูปรี 2 พันตัวสุดท้ายในโลกและตอนนี้อาจหมดไปแล้ว

ในปี 2491 เคยประมาณกันว่ามีกูปรีหลงเหลืออยู่ในโลกประมาณ 2,000 ตัว และมากกว่า 800 ตัว อยู่ในกัมพูชา แต่ในช่วงสงครามเวียดนามที่ลุกลามไปทั่วอินโดจีน จนทำให้เกิดสงครามกลางเมืองในกัมพูชา ซึ่งเป็นช่วงปี 2518-2522 กรูปรีและสัตว์ป่าอีกหลายชนิดถูกล่าอย่างหนัก เพื่อใช้เนื้อเป็นอาหารและขายเขาเป็นสินค้า รวมทั้งกับระเบิดยังได้สังหารกูปรีลงเป็นจำนวนมาก

ปัจจุบันไม่มีการรายงานการพบกูปรีมานานมากแล้ว จนครั้งหนึ่งเคยเชื่อว่าสูญพันธุ์ไปจากโลกเป็นที่เรียบร้อยแล้ว แต่ ณ ปัจจุบันเชื่อว่าอาจจะยังพอมีหลงเหลืออยู่ในชายแดนไทยกับกัมพูชาแถบจังหวัดศรีสะเกษ รวมถึงบริเวณชายแดนระหว่างลาวตอนใต้และเวียดนามด้วย เพราะมักจะมีข่าวว่าพบสัตว์ลักษณะคล้ายกูปรีบ่อยๆ แต่ก็ยังไม่มีหลักฐานยืนยันที่น่าเชื่อถือพอ นอกจากคำเล่าลือเท่านั้น .. สุดท้ายก็หวังว่าพวกมันยังคงเหลืออยู่

“กูปรี” ฝูงสุดท้ายที่มีการบันทึกวีดีโอได้

Advertisements

อ่านเรื่องอื่น

Advertisements
แหล่งที่มามูลนิธิสืบนาคะเสถียร