ตกปลา มานานแค่ไหน เคยคิดถึงกันหรือเปล่า และเคยติดตอมาแล้วกี่ครั้ง ผมเองเชื่อว่า 99% จะต้องเคยติดตอมาบางแล้ว และผลของการติดต่อ อย่างเบาๆ ก็ตัวเบ็ดอาจจะง้าง หรือ หนักหน่อย เสียเหยื่อไป หรือแย่ขึ้นไปอีก คือ คันเบ็ดตกปลา หักไปเลย หรือแต่สุดๆ คือคันก็หัก เหยื่อก็ไม่ได้คืน ..แย่เนอะ
ตกปลา ต้องตีอย่างแม่นยำ
วิธีป้องกันการลากเหยื่อไม้ให้ติดตอหรือสิ่งกีดขวางอื่นๆ ใต้น้ำได้ดีที่สุดประการแรกคือ ต้องอาศัยความแม่นยำในการตีเหยื่อเป็นสำคัญ โดยที่ทุกๆ คนเมื่อตอนเริ่มฝึกหัดตีเหยื่อกันใหม่ๆ ก็จะเหวี่ยงกันอย่างสะเปะสะปะไม่ตรงเป้าทั้งนั้น แต่ถ้าใครขยันฝึกซ้อมจนมีประสบการณ์มากพอและยิ่งมีความชำนาญช่ำชองในการใช้อุปกรณ์ด้วยแล้ว ก็จะสามารถตีเหยื่อให้ตกลงยังมุมหมายที่มีเนื้อที่ค่อนข้างจำกัดได้อย่างแม่นยำทีเดียว ซึ่งการฝึกตีเหยื่อเพื่อให้เกิดความแม่นยำนี้ ก็นับว่าเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นและท้าทายพอๆ กับการอัดปลาสู้ปลาเลยทีเดียว นักตกปลา บางคนจะฝึกฝนพัฒนาความแม่นยำในการตีเหยื่อด้วยการฝึกซ้อมอย่างตั้งอกตั้งใจ เช่นเดียวกับเหล่านักกอล์ฟฝึกการพัทลูก หรือนักบางหมั่นฝึกซ้อมชู้ดลูกยิ่งลูกในตำแหน่งที่ยากๆ นั่นเอง
การฝึกตีเหยื่อในพื้นน้ำโล่งเป็นพื้นฐานการ ตกปลา แต่จะช่วยพัฒนาในด้านความแม่นยำให้เกิดขึ้นได้น้อยมากมันช่วยได้เพียงทำให้ตีได้ไกลขึ้นเท่านั้นเอง
ตกปลา ถ้าหากจะเน้นทางด้านความแม่นยำแล้ว ก็จะต้องไปหาฝึกตามแหล่งน้ำทีระเกะระกะไปด้วยซากไม้ตอไม้หรือสิ่งกีดขวางใต้น้ำอื่นๆ ซึ่งจะช่วยลับผีมือการตีเหยื่อของคุณๆ ให้เฉียบคมแม่นยำได้ดีที่สุด
แต่ไม่ว่าคุณจะตีเหยื่อตกลงยังหมายได้อย่างแม่นยำเพียงใด โอกาสที่จะลากเหยื่อให้หลุดรอดปลอดภัยจากสิ่งกีดขวางต่างๆ ใต้น้ำในทุกครั้งเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้เลย และถ้าเกิดติดขึ้นมาแล้ว อาจเสียเหยื่อราคาแพงไปก็ได้ และเผอิญเป็นเหยื่อที่ถูกตาต้องใจปลาในช่วงเวลานั้นด้วย มันจะยิ่งเจ็บใจ ดั้งนั้นก็ต้องพยายามใช้วิธีการใดวิธีหนึ่งที่จะทำให้เหยื่อตัวนั้นหลุดเป็นอิสระจากตอให้ได้
เมื่อสงสัย ให้วัดเบ็ดในทันที ..?
หลักการในการลากเหยื่อปลอมโดยทั่วไปนั้นจะอยู่ที่ว่า “เมื่อเกิดความสงสัย ให้วัดเบ็ดในทันที” ซึ่งในบางครั้งเจ้าตัวต้นเหตุที่ก่อให้เกิดความสงสัยนั้น มันเกิดจากอาการของเหยื่อที่สะดุดกีบสิ่งกีดขวางใต้น้ำ มิใช่เกิดจากการกัดของปลา
ดังนั้นเมื่อวัดเบ็ด ตกปลา ในทันที แทนที่คมเบ็ดจะฝังติดปากปลา แต่กลับกลายเป็นว่ามันฝังลึกแน่นอยู่ในตอไม้ใต้น้ำแทน เพราะเราแทบจะไม่สามารถแยกแยะอาการสุดุดได้เลยว่าเกิดผิดปกติจากอะไร ยิงถ้าใช้คันเบ็ดแอ็กชั่นอ่อนๆ ด้วยแล้วต้องใช้สัมผัสอันละเอียดอ่อนเท่านั้นจึงพอจะรู้สึกได้
เหยื่อผิวน้ำเป็นเหยื่อปลอมเพียงชนิดเดียว ที่พอจะทำให้เราแยกแยะออกได้ว่าอาการสะดุดของเหยื่อเกิดจากอะไร เมื่อรู้สึกว่าเหยื่อสะดุดกับสิ่งกีดขวางใต้น้ำ เราก็ต้องหยุดลากเหยื่อในทันที จะทำให้ตัวเหยื่อลอยขึ้นมาเหนือน้ำแล้วจึงเริ่มต้นลากเหยื่อต่อไปใหม่
แต่วิธีการเช่นนี้จะใช้ไม่ได้ผลกับเหยื่อประเภทจม ไม่ว่าจะเป็นเหยื่อจิ๊ก สปินเนอร์ สปูนหรือเหยื่อจมน้ำชนิดอื่นๆ แต่เหยื่อทั้งหมดนี้ก็สามารถหลุดเป็นอิสระได้ ถ้าไม่โยกหรือกระชากเบ็ดอย่างรุนแรงในทันทีที่รู้สึกว่าเหยื่อติดตอโดยปล่อยให้สายหย่อนเพียงเล็กน้อยแล้ว สะบัดปลายคันเบ็ดเบาๆ เพียงครั้งสองครั้งก็อาจจะทำให้เหยื่อหลุดออกได้
อย่างเช่นถ้าลากเหยื่อสปูนมาในแนวระดับผ่านตอไม้น้ำ เมื่อเหยื่อติดตอแล้วเราปล่อยให้สายหย่อนลง น้ำหนักของตัวเหยื่อในทันที แต่ถ้าคุณกลับวัดเบ็ดอย่างแรง ก็จะทำให้เหยื่อตัวนั้นติดแน่นห้อยเป็นเหรียญที่ระลึกให้กับตอไม้ต้นนั้น
ถ้าจะปลอดเหยื่อที่ติดค้างคาอยู่ยอดไม้ยอดหญ้าในระดับเหนือผิวน้ำ วิธีการที่ดีที่สุดก็คือการกระชากเหยื่อ ให้ค่อยๆ ยกคันเบ็ดขึ้นสูงเข้าไว้ แล้วสะบัดปลายคันเบาๆ จนกว่าเหยื่อจะหลุดออกมา
การสะบัดปลายคันเบ็ดเบาๆ
จะใช้ได้ผลอย่างยิ่งกับเหยื่อตัวเล็กๆ มีน้ำหนักเบาๆ โดยแรงงัดที่เกิดขึ้นเมื่อสะบัดปลายคันจะช่วย ให้ตัวเบ็ดหลุดเป็นอิสระ ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดก็คือในกรณีเหยื่อปลอม 4-5 ตัวเกาะเกี่ยวกันเป็นขยุ้มอยู่ในกล่องอุปกรณีถ้าเราหยิบตัวใดตัวหนึ่งขึ้นมาแล้วสะบัดข้อมือเพียงไม่กี่ครั้ง ก็จะทำให้เหยื่ออีก 3-4 ตัวที่เกาะเกี่ยวอยู่นั้นหลุดออกไปได้
บางครั้งเหยื่อที่เราตีออกไป อาจจะไปห้อยพันอยู่กับกิ่งไม่เหนือหมายที่เราตั้งใจจะให้ตกลงไป โดยเหยื่อจะห้อยแกว่งไปมาอยู่กับกิ่งไม้ ในกรณีเช่นนี้ให้ดึงสะบัดบันเบ็ดขึ้นข้างบนอย่างรวดเร็ว จะทำให้เหยื่อแกว่งสวนทางกลับไปจนสายเบ็ดคลายตัวออกจากกิ่งไม้ ก่อนที่จะลอยละลิ่วกลับมาหาตัวคุณเอง
การตั้งคันแล้วพยายามดึงรั้งให้เหยื่อหลุดออกมาจนเบ็ดโก่งงอเต็มแอ็กชั่นนั้น ไม่สมควรกระทำเป็นอย่างยิ่งเพราะอาจจะทำให้ปลายคันเบ็ดหักได้ วิธีการที่ดีที่สุดคือออกแรงดึงในแนวตรง โดยการชี้ปลายคันเข้าหาตัวเหยื่อแล้วกรอสายให้ตึงปรับเบรกให้แน่นหรือใช้นิ้วกดสปูลเอาไว้ แล้วจึงออกแรงดึงด้วยการเดินถอยหลัง ถ้าคุณใช้สายใหญ่ก็มีเปอร์เซ็นต์สูงเหมือนกันที่จะดึงให้เหยื่อหลุด แต่ถ้าใช้สายเล็กก็จะใช้ไม่ได้ผลนักเพราะสายจะขาดเสียก่อน
แต่การกระทำเช่นนี้ก็อาจจะทำให้เกิดอันตรายได้ คือเมื่อเหยื่อหลุดออกจากตัวแล้วมันมีโอกาสที่จะพุ่งมาโดนตัวคุณอย่างแรง และตัวเบ็ดก็อาจเกี่ยวหูเกี่ยวตาได้ ดังนั้นจึงควรระวังเรื่องนี้ให้ดี ยิ่งคุณอยู่ใกล้ตัวเหยื่อมากเท่าไรก็ยิ่งจะได้รับอันตรายมากขึ้นเท่านั้น หรือถ้ามีใครอยู่ใกล้เคียงเช่นอยู่ในเรือลำเดียวกัน ก็ควรบอกให้เขาคอยระวังตัวเอาไว้ในขณะที่คุณออกแรงดึงเหยื่อให้หลุด แต่อันตรายก็ลดน้อยลงไปถ้าเป็นการดึงเหยื่อที่ติดอยู่ภายใต้พื้นน้ำ เพราะพื้นน้ำจะเป็นตัวต้านให้เหยื่อลดความเร็วความรุนแรงลง
ส่วนอีกวิธีหนึ่งนั้นความแตกต่างอยู่ที่เรามาจับสายตรงช่วงที่เลยทิปทอปหรือไกด์ตัวปลายออกมา เมื่อกรอสายให้ตึงแล้วก็จับถือคันเบ็ดด้วยมือข้างหนึ่ง ส่วนอีกข้างหนึ่งนั้นจับสายตรงช่วงที่เลยปลายคันออกมาประมาณ 2 ฟุต ยกคันเบ็ดชูขึ้นแล้วรั้งสายลงมา จากนั้นก็รีบปล่อยมือออกจากสายทันที ทำเช่นนี้ไปเรื่อยๆ จนกว่าเหยื่อจะหลุดเป็นอิสระ
อีกเทคนิควิธีหนึ่ง เป็นการหลีกเลี่ยงมันให้กิดแรงดึงบนสาย ซึ่งจะทำให้สายยึดจนหมดสภาพการใช้งานไป เป็นวิธีที่นักตกปลาด้วยอุปกรณ์ชุดฟลายนิยมใช้กันมาก คือเมื่อรึ้กว่าเหยื่อติดอยู่กับตอไม้หรือโขดหินแง่หินในระดับผิวน้ำหรือใต้ผิวน้ำลงไปเพียงเล็กน้อย ให้ค่อยๆ ยกปลายคันขึ้นอย่างช้าๆ ก่อนสลัดคันไปข้างหน้าอย่างแรง อันจะทำให้เกิดแรงดึงทางด้านหลังของตัวเหยื่อ รั้งให้คมเบ็ดหลุดออกมาได้เช่นกัน
แต่เทคนิควิธีการทั้งหลายแหล่ที่กล่าวมานั้น ก็ไม่มีวิธีใดที่ก่อให้เกิดผลแน่นอนได้เท่ากับการเปลี่ยนมุมดึง คือเมื่อลากเหยื่อมาในแนวใดแนวหนึ่งแล้วเกิดเกี่ยวติดตอเข้า โอกาสที่จะทำให้คุณสามารถปลดเหยื่อออกได้อย่างง่ายดาย ก็เพียงแต่เดินย้อนเป็นมุม 180 องศากับแนวที่เหยื่อติดหรือย้อนไปในทิศทางตรงกันข้ามนั่นเอง วิธีนี้นักลากทรอลลิ่งมักใช้กันอยู่เสมอๆ คือเมื่อเหยื่อติดอยู่กับหินแล้วเขาก็จะวิ่งเรือย้อนกลับหลังไปในทิศทางตรงกันข้ามแล้วดงเหยื่อหลุดออกมาในมุมที่ย้อนทางกัน
ตกปลา ในแหล่งน้ำไหล นักตกปลาแม่น้ำจะใช้กิ่งไม้เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 4 นิ้ว ยาว 2-3 ฟุต โยนลงไปในน้ำโดยกะให้กิ่งไม้นั้นลอยตามน้ำไปรั้งติดอยู่กับสายเบ็ด และด้วยความแรงของน้ำก็จะดันกิ่งไม้ฉุดรั้งให้สายเบ็ดดึงเหยือให้หยุดออกมาทิศทางตรงกันข้ามเช่นเดียวกัน
ถ้าเหยื่อติดอยู่ในระยะรัศมีของความยาวคันเบ็ด ถ้าเป็นในระดับผิวน้ำ เราก็สามารถปลดเหยื่อออกได้ เพียงยื่นปลายคันไปยังตัวเหยื่อแล้วกระแทกดันตัวเหยื่อเพียงเบาๆ เท่านั้น แต่วิธีนี้ต้องคอยระวังอย่าให้ปลายคันถูกกระทบกระแทกอย่างแรง มิฉะนั้นก็จะทำให้ปลายคันหักหรือทิปทอปเกิดชำรุดเสียหายขึ้นมา
ด้วยวิธีการที่คล้ายกัน แทนที่เราจะใช้ปลายคันเบ็ด จะใช้ท่อนไม้ยาวๆ เป็นเครื่องมือแทนก็ได้ เลือกใช้ขนาดที่มีความยาวมากกว่าคันเบ็ดเล็กน้อย แล้วยึดติดห่วงกลมเล็กๆ ไว้ที่ปลายด้านหนึ่ง หรือจะใช้ตะปูเกลียวชนิดห่วงตะขอก็ได้ การปลดเหยื่อก็เพียงแต่คล้องห่วงลงสายเบ็ดจนถึงตัวเหยื่อ แล้วจึงตุนให้เหยื่อหลุดด้วยปลายไม้
เมื่อตกปลาด้วยการลากเหยื่อในแหล่งน้ำที่เต็มไปด้วยสิ่งกีดขวางต่างๆ ควรหมั่นตรวจสอบสายเบ็ดและตัวเงื่อนอยู่เสมอ การเสียดสีสัมผัสกับตอไม้ โขดหินแง่หิน หรือแม้แต่ต้นหญ้าอยู่บ่อยครั้ง จะทำให้สายเอ็ดหรือสาย PE เกิดรอยฉีกรอยถลอกขึ้นมาได้ง่าย เมื่อใช้นิ้วมือรูดไปตามสายแล้วรู้สึกถึงความสากไม่ราบเรียบ ก็ควรตัดสายช่วงนั้นทิ้งไปเลย เพราะไม่ยังงั้นถึงแม้เราจะมีวิธีที่เด็ดดวงเพียงใดในการใช้กู้เหยื่อที่ติดต่อขึ้นมา แต่บางครั้งขณะลากเหยื่ออยู่ดีๆ มันอาจจะขาดหายเบาหวิวไปเฉยๆ ก็ได้ เนื่องจากสายเบ็เกิดรอยฉีกรอยถลอกนั่นเอง
สรุป… ต้องใจเย็น ถึงจะรู้ว่าหัวอาจจะร้อน เมื่อเหยื่อตัวเก่งไปติดตอ เชื่อเหอว่า มีโอกาสสูงที่จะได้คืนมา หากเริ่มด้วยวิธีเบาๆ เช่นการปล่อยสาย กระตุกเบาๆ การดึงเบาๆ หรือบางทีแค่สบัดคันเบ็ดไปซ้าย หรือขวาเบาๆ มันอาจจะหลุด แต่หากมาถึง วัด กระชาก ดึงอย่างแรง ด้วยวิธีนี้อาจจะหลุด แต่ก็อาจจะยิ่งทำให้หลุดยากเช่นกันครับ
