สัตว์ในอันดับ โมโนทรีม
ก่อนอื่นขออธิบายเกี่ยวกับ อันดับของสัตว์ โมโนทรีม หรือ โมโนทรีมาทา (Monotremata) ซึ่งเป็นอันดับของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่พิเศษสุดๆ โดยสัตว์ที่อยู่ในอันดับโมโนทรีม มีอยู่เพียงสองวงศ์เท่านั้น หนึ่งคือวงศ์ของตุ่นปากเป็ด และสองคือวงศ์ของอิคิดน่า และหากนับเฉพาะที่ยังไม่สูญพันธุ์ คงต้องบอกว่า สัตว์ที่อยู่ในอันดับโมโนทรีม มีเพียงสี่ชนิด แบ่งเป็น ตุ่นปากเป็ดหนึ่งชนิด และอิคิดน่าสามชนิด
ลักษณะเด่นของสัตว์ที่อยู่ในโมโนทรีมคือ เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเพียงอันดับเดียวที่ออกลูกเป็นไข่ แทนที่จะออกลูกเป็นตัวเหมือนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั่วไป แน่นอนว่าพวกมันเป็นสัตว์เลือดอุ่น ต่อไปเดี๋ยวผมจะพูดถึงความแปลกของตุ่นปากเป็ดและอิคิดน่า โดยจะพูดถึงทีละตัวนะครับ
ความแปลกประหลาดของ ตุ่นปากเป็ด!
ตุ่นปากเป็ด (Platypus) ที่ยังไม่สูญพันธุ์มีอยู่เพียงชนิดเดียว มันมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Ornithorhynchus anatinus โดนตุ่นปากเป็ดเป็นสัตว์ประจำถิ่นของประเทศออสเตรเลีย ตุ่นปากเป็ดมีลำตัวแบน หัวเรียวท้ายเรียว ในตัวเต็มวัย ตัวผู้จะมีความยาวประมาณ 50 เซนติเมตร หนัก 1.7 กิโลกรัม ตัวเมียมีความยาวประมาณ 44 เซนติเมตร หนัก 0.9 กิโลกรัม
นอกจากบริเวณปากและเท้าแล้ว ตุ่นปากเป็ดมีขนปกคลุมตลอดตัว และยังมีขนถึงสองชั้น ขนชั้นนอกยาวและหยาบ สีน้ำตาลเข้ม ส่วนขนชั้นในเป็นขนอ่อน เส้นละเอียดและหนาแน่น มีตั้งแต่สีเทาจนถึงสีน้ำตาลเข้ม ซึ่งจะกันน้ำได้ ช่วยรักษาอุณหภูมิของร่างกายให้คงที่
ด้วยความแปลกประหลาดของตุ่นปากเป็ดที่รวมเอาลักษณะของสัตว์หลายชนิดอย่างเช่น ปากและเท้าที่เหมือนมาจากเป็ด ลำตัวและขนเป็นของนาก และหางก็เป็นของบีเวอร์ โดยครั้งแรกที่ชาวยุโรปที่เดินทางมาถึงออสเตรเลีย แล้วพบเข้ากับตุ่นปากเป็ด พวกเขาได้วาดภาพและส่งกลับไปตรวจสอบ แต่ที่นั้นไม่มีใครเชื่อว่าจะมีสัตว์แบบนี้อยู่จริงๆ แม้แต่นักธรรมชาติวิทยา จอร์จชอว์ (George Shaw) ก็ยังเคยอธิบายไว้ในปี พ.ศ. 2342 (ค.ศ. 1799) ว่าเป็นสัตว์ที่ไม่น่าจะมีอยู่จริง …นั้นเพราะเขาคิดว่ามันเป็นของที่ทำปลอมเอาไว้หลอกเอาตังค์ผู้คน
นอกจากหน้าตาของตุ่นปากเป็ดจะแปลกประหลาด มันยังเป็น “สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีพิษ” อีกด้วย แต่พิษของมันไม่ได้เกิดจากการกัดด้วยปาก แต่จะส่งผ่านเท้าหลังของมัน และพิษจะมีเฉพาะตัวผู้เท่านั้น โดยพิษสามารถทำร้ายมนุษย์ได้แต่ก็ไม่ถึงตาย ในกรณีที่เป็นสัตว์ขนาดเล็กหากโดนพิษก็อาจตายได้
และแม้ตุ่นปากเป็ดจะเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แต่มันก็ไม่มีหัวนมหลอกนะ น้ำนมของมันซึมผ่านรูขุมขน และจากการวิจัยยังพบว่า น้ำนมของตุ่นปากเป็นนั้นมีคุณสมบัติในการต้านเชื้อแบคทีเรีย ที่ทำให้เกิดการดื้อยาได้อีกด้วย
ถ้าที่เล่ามาว่าแปลกมากแล้ว ความจริงตุ่นปากเป็ด “ไม่มีกระเพาะอาหาร” อาหารที่พวกมันกินจะไปอยู่ที่ลำไส้โดยตรง ไม่มีถุงน้ำย่อยหรือแม้แต่กรดที่จะช่วยย่อยอาหาร แต่ยังไงซะมันก็ยังมีวิธีพิเศษของมัน ซึ่งก็คือ เมื่อมันดำน้ำลงไป สิ่งที่เกิดขึ้นคือตาและจมูกของมันจะปิด มันจะไม่เห็นและไม่ได้กลิ่นอะไร แต่จะใช้ปากที่ไม่มีฟันทำหน้าที่คล้ายโซนาร์ มันจะใช้ปากขยับไปมาตามท้องน้ำและเมื่อมันเจอเหยื่อ มันจะกินทั้งเหยื่อ ทรายและหินที่อยู่บริเวณนั้นไปด้วย และมันจะใช้ทรายและหินเนียละช่วยในการย่อยอาหาร
สิ่งสุดท้ายที่สามารถมองเห็นได้จากภายนอกก็คือ ตุ่นปากเป็ดถือเป็น “สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ” แต่พวกมันกลับมีส่วนผสมของสัตว์เลื้อยคลานและนก มันมีท่าเดินของสัตว์เลื้อยคลาน ซึ่งจะมีขาอยู่ที่ข้างลำตัว แทนที่จะอยู่ด้านใต้ นอกจากนี้ยีนของตุ่นปากเป็ดจะมีความเชื่อมโยงเชิงวิวัฒนาการระหว่าง XY ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แต่! พวกมันกลับใช้วิธีกำหนดเพศ ZW ซึ่งเป็นของนกและสัตว์เลื้อยคลาน …จากที่กล่าวมาทั้งหมดนี้หลายอาจคิดคล้ายๆ กับผมว่า สัตว์แบบนี้มันมีจริงเหรอ? …ต่อไปมาดูความแปลกของอิคิดน่ากัน
ความแปลกประหลาดของ อิคิดน่า
อิคิดน่า (Echidna) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอีกชนิดที่ประหลาดสุดๆ และแม้อิคิดน่าจะมีหน้าตาประหลาด แต่เมื่อเทียบกับตุ่นปากเป็ดแล้ว อิคิดน่าธรรมดากว่าเล็กน้อย เพราะอย่างน้อยอิคิดน่าก็ทำให้เข้าใจผิดว่าเป็นเม่นได้ แต่ตุ่นปากเป็ดดูไม่คล้ายกับอะไรเลย …ในแง่นี้ตุ่นปากเป็ดน่าจะเป็นฝ่ายชนะ
อิคิดน่า (Echidna) หรือ ตัวกินมดหนาม (Spiky Anteater) บางทีมันก็ถูกเรียกว่าตัวตุ่นเช่นกัน มันมีขนาดประมาณ 35 – 75 เซนติเมตร ลำตัวปกคลุมไปด้วยหนามและขน อิคิดนาไม่มีพิษ ซึ่งต่างจากตุ่นปากเป็ดญาติของมัน และอีคิดน่าก็เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่ออกลูกเป็นไข่เช่นเดียวกับตุ่นปากเป็ด
อิคิดน่า มีจำนวนชนิดที่ยังไม่สูญพันธุ์อยู่สามชนิด ส่วนตุ่นปากเป็ดมีเพียงชนิดเดียว แต่ในแง่ประชากรแล้วตุ่นปากเป็ดดูดีกว่าเล็กน้อย
อิคิดนา ตัวผู้จะมีอวัยวะเพศถึงสี่หัว ซึ่งเป็นสิ่งที่คุณคิดว่าไม่น่าจะเป็นจริงไปได้ แต่มันมีสี่หัวจริงๆ มันต่างจากสัตว์บนโลกเกือบทั้งหมด …ซึ่งจุดนี้ตุ่นปากเป็ดน่าจะสู้ได้ และหลายคนก็น่าจะสงสัยกันว่า มันจะผสมพันธุ์ยังไง?
สำหรับวิธีการทำงานของอวัยวะเพศสี่หัว คือเริ่มต้นสองหัวจะปิดระหว่างการผสมพันธุ์ ในขณะที่อีกสองหัวจะขยายออกเพื่อให้พอดีกับระบบสือพันธุ์ของตัวเมียซึ่งมีอยู่สองจุด ที่น่าแปลกคือตัวผู้สามารถสลับหัวที่ใช้ผสมได้ด้วย และแปลกยิ่งขึ้นเมื่อตัวผู้สองตัวสามารถผสมกับตัวเมียหนึ่งตัวพร้อมๆ กันได้ด้วย สุดท้ายมันจะเป็นการแข่งขันของสเปิร์ม
เมื่อผสมพันธุ์สำเร็จ ตัวเมียจะวางไข่ที่ดูเป็นหนังนิ่มเพียงหนึ่งฟอง แล้วจะนำไปเก็บไว้ที่กระเป๋าของมันโดยตรง เมื่อลูกฟักออกมา มันก็จะคล้ายๆ กับตุ่นปากเป็ดคือจะดูดนมผ่านรูขุมขนของแผ่นนม ในแง้นี้ทั้งตุ่นปากเป็ดและอิคิดน่าค่อนข้างเหมือนกัน
ในแง้พฤติกรรมการผสมพันธุ์ของอิคิดน่าค่อนข้างโดดเด่น นั้นเพราะอิคิดนาตัวผู้จะมีขั้นตอนพิเศษ มันจะเริ่มสร้างขบวนรถไฟที่ประกอบไปด้วยอิคิดนาตัวผู้หลายตัว บางทีอาจเกินสิบตัว พวกมันจะเดินแถวกันเป็นขบวนเพื่อตามตัวเมียเพียงตัวเดียว บางทีพวกมันต้องเดินตามเกือบเดือน
และเมื่อตัวเมียพร้อม มันก็จะขุดหลุมรอบตัว เมื่อมาถึงตรงนี้ ตัวผู้จะเริ่มแข่งขันกันเพื่อให้ได้ผสมพันธุ์กับตัวเมียที่มันเดินตาม การต่อสู้เล็กๆ จะเกิดขึ้นในหลุม ตัวไหนถูกไล่ต้อนจนออกจากหลุมก็จะเป็นฝ่ายแพ้ ส่วนตัวสุดท้ายก็จะได้ผสมกับตัวเมีย แน่นอนว่าบางทีก็มีการแจมเกิดขึ้น
และเป็นเช่นเดียวกับตุ่นปากเป็ด อิคิดน่าไม่มีฟัน ความจริงบนโลกนี้มีสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเพียงไม่กี่ชนิดที่ไม่มีฟัน ด้วยเหตุนี้การไม่มีฟันจึงแปลกสุดๆ อิคิดน่าจะมีริมฝีปากเล็กๆ และกรามที่ไร้ฟัน อยู่ที่ปลายสิ่งที่คล้ายจมูกอันเรียวยาวของมัน พวกมันจะกินมด ปลวก หนอน และตัวอ่อนแมลง และเมื่อได้เหยื่อมา มันจะบดเหยื่อกับเพดานปากก่อนกลืน และอิคิดนายังเป็นหนึ่งในสีสัตว์ที่ไม่ใช่สัตว์น้ำ ที่ใช้การรับรู้ด้วยไฟฟ้าเพื่อหาอาหาร โดยตัวอื่นๆ คือ ตุ่นปากเป็ด แมลงสาบ และสุดท้ายคือผึ้ง
สรุปว่าชนิดไหนแปลกกว่ากัน?
ถ้าให้ผมตัดสิน ผมให้ตุ่นปากเป็ดได้เป็นแชมป์ หนึ่งเลยคือ ในเรื่องลักษณะทางกายภาพตุ่นปากเป็ดนั้นประหลาดจริงๆ พวกมันทั้งสองมีวิธีวางไข่และเลี้ยงลูกคล้ายกัน ในขณะตุ่นปากเป็ดมีพิษ แต่อิคิดน่าไม่มี
ในเรื่องการวางไข่และเลี้ยงลูก ทั้งสองดูจะต่างกันเล็กน้อย เพราะอิคิดน่าจะเก็บไข่และเลี้ยงลูกในประเป๋า ในขณะที่ตุ่นปากเป็ดจะใช้วิธีทำรังด้วยเศษใบไม้ซึ่งดูคล้ายวิธีของนกหรือจระเข้ แต่จะอยู่ในโพรงที่อาจลึกถึง 20 เมตร และโดยทั่วไปตัวเมียจะทำรังที่คล้ายกันไว้สองรัง แต่จะใช้งานเพียงหนึ่ง …ตรงจุดนี้ในเรื่องความยุ่งยากผมให้ตุ่นปากเป็ดเป็นฝ่ายชนะ แต่ในแง้วิวัฒนาการอิคิดน่าดูจะแปลกกว่า …และจากที่เล่ามาทั้งหมดนี้ คุณผู้ชมคิดว่าฝ่ายไหนแปลกกว่ากัน ก็คอมเมนท์มาบอกกันนะครับ
