แมวจุดสีสนิมคืออะไร?
แมวจุดสีสนิม (Rusty-spotted cat) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Prionailurus rubiginosus (ไพรออลลูรัส รูบิจิโนซัส) อยู่ในสกุลของแมวป่าขนาดเล็กที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชีย ทั้งนี้แมวจุดสีสนิมเป็นญาติสนิทกับแมวป่าอีกหลายชนิดเช่น แมวป่าหัวแบน (Flat-headed cat), แมวเสือดาว (Leopard cat) และเสือปลา (Fishing Cat) เป็นต้น
แต่ถึงแม้แมวจุดสีสนิม จะตัวเล็กและเป็นญาติสนิทกับแมวป่าทั้ง 3 ชนิด แต่หากมองจากสายวิวัฒนาการ จะพบว่าแมวจุดสีสนิมเป็นแมวตัวแรกของสกุล Prionailurus (ไพรออลลูรัส) ซึ่งคาดว่าแมวจุดสีสนิมจะถือกำเนิดขึ้นเมื่อ 6.54 – 3.42 ล้านปีก่อน หลังจากนั้นแมวป่าหัวแบนก็ถือกำเนิด และแมวเสือดาว กับเสือปลาก็ถือกำเนิดตามมา
แมวจุดสีสนิม เป็นแมวที่มีขนสั้นสีเทาอมแดงทั่วตัว และมีจุดสีสนิมกระจายอยู่ที่หลังและสีข้าง มีเส้นสีดำสี่เส้นพาดผ่านตา และสองเส้นผ่านคอ แถบสีเข้มหกเส้นอยู่แต่และด้านของศรีษะ ขาด้านในและท้องมีสีขาวและมีจุดสีน้ำตาลเล็กๆ มีแถบสนิมที่หน้าอก อุ้งเท้าและหางเป็นสีเทาอมแดงสม่ำเสมอ
แมวจุดสีสนิม รู้จักกันในฐานะ “แมวป่าขนาดเล็กที่สุดในโลก” คู่แข่งเพียงหนึ่งเดียวของมันคือ “แมวตีนดำ” ซึ่งเป็นแมวที่ได้ชื่อว่า “แมวอันตรายที่สุดในโลก” ทั้งนี้แมวจุดสีสนิมเมื่อโตเต็มวัยจะมีความยาว 35 – 48 เซนติเมตร หางจะยาวประมาณ 15 – 30 เซนติเมตร และจะหนัก 0.9-1.6 กิโลกรัม ในขณะที่แมวตีนดำจะยาวได้ประมาณ 50 เซนติเมตรและหนักได้ถึง 2 กิโลกรัม
แล้วก็อย่างที่เห็น แม้ตีนดำจะยาวกว่านิดเดียว แต่กลับหนักกว่าหลายขีด อาจเพราะมันอ้วนกว่านิดหน่อย คุณต้องไม่ลืมว่าแมวตีนดำคือแมวที่ล่าเหยื่อเก่งที่สุดในเผ่าพันธุ์แมว ถ้าจะอ้วนก็คงไม่แปลก
แมวจุดสีสนิม พบได้ในป่าทางตอนล่างของประเทศอินเดียและศรีลังกา แต่ก็เคยมีรายงานการพบเห็นได้ที่พื้นที่ทางตอนเหนือของประเทศอินเดียเช่นกัน หากเป็นแมวที่พบในอินเดีย พวกมันมักจะอยู่ในพื้นที่เปิดเช่นทุ่งหญ้า ป่าละเมาะ และดูเหมือนจะไม่ชอบป่าทึบ ส่วนแมวที่พบในศรีลังกา พวกมันจะอยู่ในบริเวณที่หลากหลายกว่า รวมถึงในป่าทึบด้วย เป็นแมวพบที่ความสูงตั้งแต่ระดับน้ำทะเลจนถึงสูงกว่า 2,100 เมตร
แมวจุดสีสนิม เลี้ยงเป็นแมวบ้านได้ไม่?
แมวจุดสีสนิมเป็นแมวที่ปีนต้นไม้ได้เก่งมาก คาดว่าต้นไม้ก็เป็นเขตการล่าของพวกมันเช่นกัน เหยื่อของมันก็คล้ายๆ แมวบ้านนั้นคือ นก งู หนู กบ แมลงต่างๆ บางทีก็เข้ามาล่าสัตว์เลี้ยงของชาวบ้านด้วย
จริงๆ แล้วงานวิจัยยังไม่สามารถระบุเกี่ยวกับอุปนิสัยของแมวจุดสีสนิมได้ เพราะพวกมันชอบทำตัวลึกลับ พบเห็นได้ค่อนข้างยาก แต่มีรายงานว่าพวกมันพฤติกรรมหลายอย่างคล้ายแมวบ้าน โดยจากการเฝ้าสังเกตุการอยู่ร่วมกับคน พบว่าแมวชนิดนี้ปรับตัวเข้ากับคนได้ดี
เคยพบว่าอาศัยอยู่ในบ้านร้างในอินเดีย จับหนูในบ้านและไก่รอบๆ บ้านเป็นอาหาร ทั้งที่บ้านหลังนั้นอยู่ในชุมชนที่มีคนหนาแน่นและอยู่ห่างจากป่า ในศรีลังกาก็เคยพบแม่แมวเลี้ยงลูกอ่อนอยู่ในไร่ชาแห่งหนึ่งเช่นกัน… แต่ถึงอย่างงั้นก็ไม่มีประวัติการนำเอาแมวชนิดนี้ไปเลี้ยงแบบแมวบ้าน
แมวตัวเล็กชนิดนี้กำลังถูกคุกคาม
แม้ว่าแมวจุดสีสนิม (Rusty Spotted Cat) จะเป็นแมวขนาดเล็ก แต่มันก็เป็นแมวป่าแท้ๆ ที่มีสัญชาตญาณในการเอาตัวรอดสูง รวมทั้งการล่าที่ยอดเยี่ยมกว่าแมวบ้าน มันปราดเปรียว รวดเร็ว มีจิตใจที่ห้าวหาญ จริงๆ มันคือเสือดาวย่อส่วนเลยก็ว่าได้
นอกจากนี่แมวจุดสีสนิม ยังเป็นแมวที่ปรับตัวเข้ากับสิ่งต่างๆ ได้เก่งมาก แม้บางทีต้องอยู่ใกล้กับมนุษย์ และในอดีตพวกมันมักถูกมนุษย์ล่า แต่มาถึงตอนนี้ได้มีกฎหมายห้ามล่าแมวจุดสีสนิมเป็นที่เรียบร้อย ส่วนในอินเดียพวกมันก็อยู่ในบัญชีหมายเลข 1 ของไซเตส ในศรีลังกาอยู่ในบัญชีหมายเลข 2 กฎหมายของทั้งสองประเทศห้ามล่าและห้ามค้าแมวชนิดนี้เด็ดขาด
แต่ถึงอย่างงั้น พวกมันก็ยังต้องเจอกับปัญหาการสูญเสียที่อยู่อาศัย และการแพร่กระจายของแหล่งเพาะปลูก ซึ่งเป็นปัญหาร้ายแรงสำหรับสัตว์ป่าทุกชนิดทั้งในอินเดียและศรีลังกา ส่วนประชากรในธรรมชาติของแมวชนิดนี้ยังไม่สามารถประเมินได้ แต่มีถูกเลี้ยงไว้โดยสวนสัตว์และสถาบันต่างๆ มีอยู่ 56 ตัว ซึ่งตัวเลขนี้ถูกบันทึกไว้ในปี ค.ศ. 2010
6 อันดับแมวป่าตัวเล็กที่สุดในโลก
หลายคนอาจคิดว่าแมวป่าจะต้องตัวใหญ่ แต่ความจริงแล้วมีแมวป่าหลายชนิดที่ตัวเล็กมาก แต่เพราะมันเป็นแมวป่า เรื่องการล่ามันจึงสุดยอด และต่อไปนี้เป็นรายชื่อของแมวป่าตัวเล็กที่สุดในโลก
อันดับ 6 – แมวทราย (Sand cat)
จัดเป็นแมวที่อาศัยอยู่ในทะเลทรายอย่างแท้จริง พบได้ในแอฟริกาเหนือ ตะวันออกกลางและเอเชียกลาง แมวทะเลทรายที่น่ารักตัวนี้มีน้ำหนัก 3.4 กิโลกรัม แมวชนิดนี้หากินเวลากลางคืน ส่วนเวลากลางวันมักใช้เวลาส่วนใหญ่ในโพรงตื้น ๆ ที่ขุดไว้ตามเนินทราย
อันดับ 5 – แมวออนซิลลา (Oncilla cat)
แมวออนซิลลา เป็นแมวขนาดเล็กที่อาศัยในอเมริกาใต้ มีน้ำหนักประมาณ 2.9 กิโลกรัม เป็นแมวที่มีขนาดเล็กที่สุดเป็นอันดับสองในทวีปอเมริการองจากแมวคอดคอด เป็นแมวที่ปีนเก่งมาก แต่มันชอบล่าบนพื้นดินมากกว่า มักใช้วิธีการไล่ตามเหยื่อในระยะไกลแล้วพุ่งเข้าจับอย่างว่องไว ปัจจุบันอยู่ในสถานะเสี่ยงสูญพันธุ์
อันดับ 4 – แมวหัวแบน (Flat-headed cat)
แมวหัวแบนจัดเป็นแมวป่าที่แปลกประหลาด มีน้ำหนักตัว 2.5 กิโลกรัม เป็นแมวที่ชอบน้ำและว่ายน้ำเก่ง จริงๆ แล้วมันเหมาะกับชื่อเสือปลามากกว่าด้วยซ้ำ เป็นแมวที่มีเขี้ยวยาวแหลมคม แถมยังงุมเข้าไปข้างใน เพื่อให้เหมาะกับการจับปลา แต่น่าเสียดายที่แมวชนิดนี้มีความเสี่ยงใกล้สูญพันธุ์ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ … จริงๆ แล้วยากมากที่จะได้พบมันในธรรมชาติ หรือแม้แต่ในแห่งเพาะเลี้ยงก็ตาม
อันดับ 3 – แมวคอดคอด (Guiña, kodkod)
เป็นแมวป่าขนาดเล็กที่สุดในทวีปอเมริกา “คอดคอด” มีน้ำหนักประมาณ 2.4 กิโลกรัม เป็นนักล่าขนฟูที่ว่องไว และมีเสียงร้องที่แปลกประหลาด การล่าของมันจะเกิดขึ้นบนพื้นดินเป็นส่วนใหญ่ ดูเหมือนจะไม่ถนัดล่าบนต้นไม้ แต่อาจพบมันขึ้นไปนอนบนต้นไม้ได้เช่นกัน คอดคอดเป็นแมวที่พบเห็นในธรรมชาติได้ยาก จัดเป็นแมวที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์เช่นกัน
อันดับ 2 – แมวตีนดำ (Black-footed cat)
แมวตีนดำหนักได้ประมาณ 2 กิโลกรัม ถือเป็นแมวป่าตัวเล็กที่สุดในทวีปแอฟริกา แต่เห็นแบบนี้ มันได้ชื่อว่า “แมวที่อันตรายที่สุดในโลก” เพราะแมวตีนดำ ล่าเหยื่อเก่งมากๆ มันมีอัตราความสำเร็จในการล่าสุดถึง 60% ในขณะที่สิงโตมีความสำเร็จ 20% และแมวบ้าน 32% และยังมีฉายาว่าเสือจอมปลวก นั้นเพราะแมวชนิดนี้ใช้จอมปลวกเป็นบ้าน ทั้งนี้แมวตีนดำถือเป็นสิ่งมีชีวิตถิ่นเดียวที่พบในเขตแห้งแล้งทางตะวันตกเฉียงใต้ของทวีปแอฟริกา จัดเป็นสัตว์ที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์
ส่วนอันดับหนึ่งก็คือ “แมวจุดสีสนิม” นั้นเอง ซึ่งก็จะไม่พูดซ้ำ เพราะยังไงก็พูดไปแล้ว … และรู้หรือไม่ว่าออสเตรเลียคือทวีปเดียวในโลก ที่สัตว์ป่าพื้นเมืองวิวัฒนาการโดยที่ปราศจากแมว นี่เป็นเหตุผลว่าทำไมทวีปออสเตรเลีย จึงได้รับผลกระทบต่อแมวจรจัดอย่างหนัก นั้นเพราะ “นอกจากทวีปแอนตาร์กติกาที่แม้แต่แมลงสาบก็อยู่ไม่ได้ ทวีปออสเตรเลียเป็นทวีปเดียวในโลกที่ไม่มีสัตว์ตระกูลแมวเป็นสัตว์ป่าพื้นเมือง”
